“U moet zich kapot schamen! Walgelijk!”

De Amsterdamse gemeenteraad gaat door het lint. Niet omdat een burger werd doodgeschoten door de politie, maar omdat iemand daar vragen over durft te stellen.

“Buitensporig!”
“Moet zich diep schamen.”
“Het dieptepunt in mijn carrière als raadslid.”
“U heeft uzelf onsterfelijk belachelijk gemaakt. De achterban die u vertegenwoordigt krijgt met u de komende tijd weinig voor elkaar, omdat wij denken dat u in een complot gelooft.”

Alle aanwezige fracties spraken hun afschuw uit.
“U moet zich kapot schamen! Walgelijk!”

Je vraagt je af wat er gebeurd is, als een gemeenteraad zo compleet door het lint gaat.

Maar er is dan ook iets heel ernstigs gebeurd. De politie heeft een in principe ongewapende man doodgeschoten. Hij had een nepwapen. Het gaat waarschijnlijk om suïcide by cop, en het is een erg verdrietig verhaal.

De politie heeft minstens 23 keer op hem gevuurd, en heeft daarbij ook een omstander geraakt.

Dat is echter niet de reden dat de raad zo emotioneel wordt.

Nee, zowel burgemeester Halsema als de raad zijn enorm boos. Niet omdat er een burger is doodgeschoten en een ander is verwond, maar omdat Sylvana Simons het als raadslid heeft gewaagd om daar een debat over te willen.

Politie bewieroken terwijl je mensen maant om geen stelling te nemen

Het zou grappig zijn als het niet zo enorm triest is.
Met zijn allen brullen ze dat eerst het onderzoek door Rijksrecherche moet worden afgewacht voordat Simons of wie dan ook zich een mening vormt.
En eh, dáárom zijn Halsema & de raad van mening dat de schietende politiemensen helden zijn die ze moeten steunen.

Halsema:
“Beangstigend (..) Een nachtmerrie en traumatische gebeurtenis voor de agenten. (..)
We wachten op de uitkomsten van het onderzoek, maar in de tussentijd denk ik dat de agenten ons inlevingsvermogen en niet ons oordeel verdienen. Ik denk dat het Amsterdamse korps onze trots verdient.”

De burgemeester is ze gaan bezoeken. Die schietende agenten hè, niet de moeder van de doodgeschoten man, en ook niet de voorbijfietsende omstander die een politiekogel door zijn been kreeg.
Want we moeten ons niet zomaar een mening vormen, zeker niet over de politie –
behalve over de politie, en over Simons blijkbaar.

Inlevingsvermogen

En ja, ik kan me voorstellen dat als er iemand op je afkomt met een nepwapen, dat je dan schiet. Ik kan me voorstellen dat het erg rot voelt als je als agent iemand hebt neergeschoten. Maar daar gaat dit niet over, want er is niemand die het omgekeerde beweert.

Simons zei in de gemeenteraad dat ze de integriteit van de politie niet in twijfel wil trekken, maar wel vragen wil stellen. Wat is daar precies zo erg aan, zou je denken?

Iedereen wil dat de zaak onderzocht wordt, ook Simons, en trouwens ook ik. Dat moet overigens ook gewoon van de wet. En ja, het is waar dat je over sommige dingen niets kunt zeggen tot er meer bekend is uit het onderzoek.

Vanwaar de heftige emoties?

Raadsleden die roepen dat hun collega zich kapot moet schamen, dat ze haar niet meer serieus zullen nemen en samenwerking zo dus eigenlijk in de praktijk tegen zullen gaan, die zelfs brullen dat dit het dieptepunt van hun politieke carrière is…
…dat zijn geen mensen die een beginnende collega er op wijzen dat het handiger is om het debat uit te stellen tot na het onderzoek.

Nee, dat zijn mensen die zich persoonlijk aangevallen voelen als je kritiek durft te uiten op de politie. Of zelfs eigenlijk al sneller dan dat; want het gaat slechts om vraagtekens stellen.

Waarom flippen ze zo hard? Daar kun je alleen maar naar raden. Een anarchist zou kunnen denken ze bang zijn voor hun eigen positie, als er mensen gaan twijfelen aan de rechtvaardigheid van het geweld van hun knuppelbrigade. Dat ze reageren als een zonnekoning die iemand hoort twijfelen aan god, aan de god in wiens naam de koning regeert.

Beledigd door een feit

Maar misschien is het wel veel simpeler.
We hoeven eigenlijk alleen maar te kijken naar het moment waarop de raadsleden uit hun vel springen. Dat is nadat er twee dingen gebeuren:

Ten eerste vraagt Sylvana Simons om een debat. Daarbij schrijft ze dat er onnodig en buitensporig veel politiekogels zijn afgevuurd – iets waarvan ze later zegt dat haar bewoording te scherp was. Maar dat is duidelijk schop nummer één tegen het slechte been; hoe durf je te zeggen dat meer dan 20 kogels voor een verwarde man teveel is.

Maar pas echt witheet worden de dames en heren als de volgende discussie op Twitter plaatsvindt, tussen SP-raadslid Nicole Temmink en het privé account van het onzijdige duo-raadslid Vreer Verkerke van BIJ1 (die in zhaar bio heeft staan: “My tweets are mine, not my employer’s”).

Temmink (SP) deelt een artikel van AT5 met als kop: “Sylvana Simons: ‘Politie vuurde bovenmatig aantal kogels af bij DNB'”
Temmink schrijft daarbij:
“Ongelooflijk om dit nu zo te stellen. Dan heb je echt geen idee hoe heftig dit voor de agenten moet zijn geweest. Bijzonder smakeloos en te makkelijk om dan zo commentaar te geven.”

Verkerke (BIJ1) reageert: “21 kogels. Tegen 1 persoon. Die niet eens had geschoten. Je zou denken dat de politie getraind genoeg is om met een paar schoten iemand neer te brengen. Anders mankeert er iets aan hun training lijkt me. Jij hebt makkelijk praten als witte cisvrouw.

Tweets zijn kort. Wat Verkerke hier natuurlijk bedoelt, maar wat door de gemeenteraadsleden later in alle toonaarden heftig wordt bestreden, is dat niet al het politiegeweld gerechtvaardigd is, en dat dankzij etnische profilering met name mensen van kleur en transmensen hier in de praktijk enorm vaak mee te maken hebben.
Wat zhij er ook mee zegt is dat als je wit bent en cisgendered, je wit (en cis-) privilege hebt, of je nu wilt of niet. Dat wil zeggen: veel minder vaak te maken hebt met heftig politiegeweld. Je kunt dan op basis van je eigen ervaringen gaan denken dat het niet voorkomt, of slechts uitzonderlijk is, of dat alleen boeven vaak worden gecontroleerd en bedreigd door de politie. Ook al heb je daar dan volgens de cijfers geen gelijk in.

Dit mechanisme is overduidelijk wat er speelt bij de raad. Bij de hele raad, te beginnen met Temmink, die op twitter tegen Verkerke blijft roepen dat niemand voorbarige conclusies mag trekken. Terwijl ze zelf in alle toonaarden de politie blijft verdedigen, wat dan ineens blijkbaar geen conclusie is.

De raadsvergadering

In de gemeenteraad maakt Temmink het bonter, als ze Sylvana Simons in de rede valt, nog vóór Simons überhaupt iets heeft kunnen zeggen.

Hoe heeft Simons het kunnen maken om te zeggen dat 21 kogels bovenmatig veel zijn? En waarom geeft ze geen excuses voor Verkerke, die iemand die gewoon feitelijk een witte cisvrouw is, ook zomaar zo nóemt?
Dat zijn de enige twee vragen die de raadsleden steeds opnieuw stellen.

Sylvana Simons begint het debat geduldig en beheerst. Ze geeft geen excuses voor de tweet, omdat die niet van haar is, en omdat ze wit en cis ook niet als scheldwoorden ziet.
Ze legt uit dat haar timing en haar woordkeuze bij de aanvraag van het debat misschien iets voorbarig waren. Ze noemt haar woorden zelfs een faux pas – hoewel ik zou zeggen dat ze spot on zijn: 23 kogels zijn behoorlijk veel voor een man die feitelijk niets verkeerds doet, behalve op een aardige afstand met een speelgoedpistool zwaaien.

Maar de raad wil tranen en bloed zien. Temmink geeft het niet op, en blijft terugkomen op die twee vragen die al zijn beantwoord, en niet alleen zij.

Effectief de mond gesnoerd

Dit zijn slechts de interrupties van partijen, die Simons onderbreken:

SP 5x
D66 4x
PvdD 2x
GroenLinks 2x
VVD 9x
PvdA 4x
FvD 5x

Totaal 31 keer. Drie kwartier lang blijft de raad het Sylvana onmogelijk maken om haar verhaal te houden, door steeds dezelfde twee vragen te blijven stellen. Ze beuken gezamenlijk op haar in, zoals een roedel wilde honden een dier in het bos belaagt.

Steeds opnieuw wordt Sylvana gedwongen om opnieuw op dezelfde vraag in te gaan. De voorzitter grijpt niet in. En elk antwoord gaat van haar spreektijd af.

Dan is Sylvana haar tijd zo goed als op, en kan Bij1 haar vragen niet meer stellen. En daarna zetten PvdD, FvD, GL, PvdA, D66, CDA, VVD, Denk en uiteindelijk ook de burgemeester hun aanval nog eens voort, met bijdrages die niet over het onderwerp gaan (het neerschieten van Michael Fudge of de praktische vragen die Simons heeft gesteld) maar die dienen om nog heftiger en emotioneler afstand te nemen van Bij1. Alleen CU blijft enigszins neutraal.

Hier kun je trouwens lezen wat Sylvana Simons wilde vragen. Onder andere of de burgemeester een inschatting heeft over wanneer de uitkomsten van het Rijksrecherche-onderzoek zijn te verwachten, of ze die openbaar gaat maken, of het bekend is hoeveel nepwapens er eigenlijk circuleren, en wat aan dat laatste wordt gedaan.
Weinig schokkends dus eigenlijk. Maar daar is de Raad nooit achter gekomen, omdat ze het te druk hadden met haar de mond te snoeren.

‘Als ik u was zou ik gaan zitten en nederig zijn’

Temmink heeft het op het laatst niet meer, omdat Simons een klein stukje van een openbare brief van een politieman aanhaalt. (Als de FvD even later de halve brief voorleest, is dat ineens geen probleem.) Maar Temmink is bepaald niet de enige, en ook niet de extreemste in de raadsvergadering van vandaag.

Johnas van Lammeren (PvdD) is woest omdat Verkerke in een privé tweet Temmink voor ‘witte cisvrouw heeft uitgemaakt’.
Sylvana Simons vraagt hem of hij weet wat ‘cis’ betekent. Hij kijkt getergd, begint te antwoorden met “Mevrouw Simons…” maar weet van kwaadheid verder niks meer uit te brengen. Sylvana vraagt hem opnieuw, op vriendelijke toon, of hij weet wat het betekent, omdat hij het als belediging lijkt op te vatten. (‘Cisvrouw’ is geen scheldwoord, maar betekent dat je geboren bent als vrouw en je daar ook bij thuis voelt).
Je voelt enorme spanning opbouwen bij Van Lammeren, hij springt nog net niet uit zijn vel. Met moeite zegt hij: “Nee, WITTE cis-vrouw. Er wordt WITTE cisvrouw gezegd! (..) En het zou u echt sieren als u NU gaat zitten en u nederig gedraagt!”

De raadsleden voelen zich dus niet beledigd omdat één van hen cis is genoemd, maar omdat één van hen wit is genoemd. En dat nog wel door iemand (die ook wit is) uit de partij van een zwarte vrouw! MIJN GOD! Geen wonder dat ze boos zijn, nietwaar.

Etnische profilering: mogen alleen witte mensen daar over spreken?

Reinier van Dantzig (D66) is ook hééél boos. Ik citeer, en hij zegt deze dingen echt letterlijk:

“Ik was laatst bij een avond van ControleAltDelete over etnisch profileren. Met heel veel politieagenten gepraat, en geven elke keer aan hoezeer ze hiermee worstelen. Ze zien dit zelf ook als een probleem, dat er dingen gebeuren! Maar wat u doet, is die politie van u vervreemden door een oordeel te vellen!”

(Blijkbaar mag de politie wel tegen etnisch profileren zijn, maar Sylvana Simons niet.)

“wat u vandaag gedaan heeft, is niet alleen u onsterfelijk belachelijk gemaakt (sic) in mijn ogen en in de ogen van mijn partij en volgens mij de hele raad, u heeft er voor gezorgd dat u voor de achterban die uw partij vertegenwoordigt, de komende tijd heel weinig voor elkaar gaat krijgen, omdat wij allemaal denken dat u in een complot gelooft (…) en ik vond dit echt het dieptepunt van mijn lidmaatschap van deze raad.”

Ook de rest staat op de poten te trillen van boosheid. GroenLinks kan slechts nog een stroom van “Verschrikkelijk! Verschrikkelijk!” uitbrengen.

Fascisme geen probleem?

Je voelt dat er een cordon sanitaire in de lucht hangt, en de democraten van D66 hebben er feitelijk net mee gedreigd.

Overigens maakte Van Dantzig halverwege zijn verhaal nog een goedmoedig grapje naar Nanninga, van de FvD. Kennelijk vindt hij het geen probleem om grapjes met een lid van een fascistische partij te maken, die nazistische complottheorieën verspreid, en leerlingen oproept om zich met stenen te verzetten tegen volgens hen te linkse docenten.

Ik wil ook nog wel graag even in de herinnering roepen dat de Annabel Nanninga, waar Van Dantzig zo graag grapjes mee maakt terwijl hij het zwarte gevaar bezweert, zeer antisemitische tweets plaatste.
Waarom is het eigenlijk, zo zou ik de Amsterdamse gemeenteraad willen vragen, wèl een verschrikkelijk probleem om iemand in een tweet “wit” te noemen (wat Temmink gewoon IS, net als Verkerke en ik overigens), maar waarom is het eigenlijk geen probleem als je deze dingen tweet?

De hele sfeer van wij met zijn allen tegen één is blijkbaar zo lekker, dat ook Denk zich aansluit. Die partij ontkent nu doodleuk dat etnische profilering bestaat. Numan Yilmaz: “Ik spreek heel veel jongeren, en ik heb niet gehoord wat u heeft gehoord mevrouw Simons. Ik herken dat helemaal niet.”
Nou, dat zal zijn achterban leuk vinden.

Dus wat is er nou aan de hand?

Als iemand zegt dat Amsterdamse jongeren van kleur te maken hebben met etnische profilering, en sommigen bang zijn voor de politie – wat gewoon een feit is, ook volgens de politie zelf – dan reageren andere raadsleden letterlijk met teksten als:
„U bent angst in de samenleving aan het brengen!”
„U moet zich kapot schamen! Dat u hier de suggestie doet dat zwarte mensen bang moeten zijn voor de politie is walgelijk!”

Waar de raadsleden blijkbaar zo van flippen, is dat iemand benoemt dat er een structureel probleem met racisme is, in de hele samenleving, en dat het vertrouwen in grotendeels witte machthebbers, een wit OM en een grotendeels witte politie daardoor voor mensen die steeds slachtoffer van dat racisme zijn, niet zo vanzelfsprekend is als dat ze zouden willen.

Waar de raadsleden zo van flippen, is niet dat er iemand wordt doodgeschoten. Daarover geen onvertogen woord.
Waar de raadsleden zo van flippen, is dat ze zich persoonlijk aangevallen voelen in hun witte fragiliteit.

Lieve raadsleden

Als ik me even direct tot jullie mag richten: Ik wens jullie er veel sterkte bij. Want de discussie gaat niet meer weg. Ook niet als je bijvoorbeeld het uiterlijk van zwarte piet aanpast en zegt dat je tegen racisme bent.
Zelfs niet als je dat meent.

Racisme is niet alleen maar wat je bedoelt, of zou willen. Je bent niet vrij van racisme als je maar het goede wil. Het zit in ons allemaal, en dat is ook logisch, want we zijn allemaal opgegroeid in een samenleving die structureel racistisch is. Vind je het gek dat je dan een klap van de molen mee krijgt? Dat je bijvoorbeeld heftige emoties voelt als ‘ze’ aan je kinderfeest komen, of vraagtekens stellen bij je politie?
Dat er racisme in jou zit, en in mij, kun je ons niet kwalijk nemen. Als we maar ons best doen om het te erkennen, en er iets aan doen.

Als iemand beleefd een vraag stelt, beste gemeenteraad, mag je de volgende keer even uit je kramp schieten, in plaats van je eigen fragiliteit belangrijker te vinden dan kogels die zojuist één van je burgers hebben gedood.

Meanwhile, als je het echt nog te moeilijk vindt om iets aan te nemen van iemand die zwart is (waarom zou dat zo zijn, denk je?) of van één of ander margeblogje, misschien wil je dan eens luisteren naar iemand die wit en succesvol is, en die zomaar naast je had kunnen zitten in de Raad.

Naschrift: nep-excuses

18-2-2019
Johnas van Lammeren heeft vijf dagen na de ontsporing, en nadat de druk op hem steeds meer groeide, vandaag eindelijk zijn excuses gemaakt aan Sylvana Simons. Maar: alleen voor het woord ‘nederig’.

We hebben hem op Twitter intussen deze vragen gesteld, maar nog geen antwoord gehad:

Wat een vreemde excuses Johnas van Lammeren. Je zegt eigenlijk dat alles wat die dag in de raad gebeurde volkomen terecht is, inclusief je woorden. De politie mag zelf wèl vinden dat etnische profilering een probleem is, maar de toevallig zwarte Sylvana niet.

Het feit dat je Sylvana de mond snoerde vind je nog steeds terecht. Je komt er bij je ‘excuses’ zelfs uitgebreid op terug hoe goed je dat vindt.
Dat je doorflipt als iemand witte mensen wit noemt: blijkbaar helemaal OK, want je zegt er verder niks meer over.
Het enige waarvoor je je excuses aanbiedt is het woord ‘nederig’. Maar ze moet nog steeds haar mond houden?

Lekker hoor.

Zelfs de titel van je nepscuses zijn veelzeggend: “Debat over mogelijk politiegeweld”. Ondertekend met: “Wij staan voor politie”.

Als ik mag vragen: twijfel je misschien of het slachtoffer wel gestorven is? Of denk je dat de oorzaak het woord ‘wit’ was?
Hoezo ‘mogelijk’?

Tweede naschrift, anderhalf jaar later:

We zijn benaderd door de moeder van Mickey Fudge, omdat er een fout in het artikel hierboven staat. Ze is wel degelijk benaderd door burgemeester Halsema, die ook bij haar langs is geweest, en heeft daarnaast goede hulp gehad van de wijkagent.
Onze excuses. We staan nog altijd achter dit artikel, maar we hebben teveel aannames gedaan over het bezoek van Halsema en dat is stom.
We wensen de moeder van Mickey heel veel sterkte.