Tijdelijke huurcontracten: een ‘oplossing’ die het probleem van woningnood juist verergert. En: vastgoedlobby met veel invloed die haar onderzoek zelf bij elkaar fantaseert.
Dit artikel is in een kortere versie uitgesproken op Grutjes Radio. Terugluisteren van het hele programma kan steeds na een paar dagen op Mixcloud.
Alleen de column van Grutjes luisteren?
Of lees hem hieronder.
Woningnood studenten
De woningnood in Nederland is enorm, en hij groeit. Voor allerlei groepen, maar vandaag kijk ik naar studenten, met Eindhoven als voorbeeld.
Vorige week was Sarah Aida van de actiegroep We Want Woonruimte in de uitzending van RaRaRadio. (luister hier, vanaf 37ste min.)
Haar verhaal was schokkend.
Opgepropt stiekem in een oude caravan zonder verwarming
Onder internationale studenten in Eindhoven is de woningnood zo groot, dat meerdere mensen opééngestapeld met slechts 3 graden boven nul op een camping in Mierlo moeten slapen. Enkelen van hen kwamen er in de uitzending over vertellen.
Daar lopen ze ook nog eens elk moment de kans om ontruimd te worden, omdat je op een camping eigenlijk niet mag “wonen”. Stiekem illegaal ergens wonen, omdat het simpelweg niet anders kan. Terwijl de universiteit, Design Academy en de gemeente om het hardst roepen dat je zo welkom bent…
Het is maar wat je welkom noemt.
Studenthotel
Anderen steken zich noodgedwongen diep in de schulden. Het gloednieuwe Studenthotel bijvoorbeeld, vraagt volgens de krant 650 euro per maand voor haar allergoedkoopste studentenkamertje.
Net 100 euro meer dan de maximale studiebeurs was toen die nog bestond… Maar controleren kunnen we dat niet: ze zijn voor het volledige “semester” volgeboekt, door mensen die nergens anders iets goedkopers konden vinden. Wel zijn er, als je maanden vooruit kijkt, andere kamers te vinden.
Zo durft het studentengebouw per persoon bijna 1.200 euro te vragen voor een “standard” kamertje. “Best price guaranteed” staat er als je wil gaan boeken. Dat is voor het simpelste kamertje wat ze op dit moment (begin oktober) in januari beschikbaar hebben. Maar ze hebben ook kamers voor…
5.268,75 per maand per persoon.
In een hotel voor studenten.
Het studentengebouw noemt zichzelf hotel, omdat ze zo de regels kan omzeilen. Het normale huurrecht, de puntentelling voor maximale kamerhuur en huurbescherming gelden niet in een “hotel”.
Het werd geopend door de wethouder, die dit blijkbaar een grote aanwinst voor de stad vindt.
Ja, de kamers hebben allerlei voorzieningen, maar studenten willen niet allerlei voorzieningen, ze willen een betaalbare kamer. Dat het enorme Studenthotel, 80 meter hoog met honderden kamers, desondanks helemaal vol zit, zelfs de extreem dure kamers, en zelfs als je maar één nachtje zoekt over een week, zegt genoeg over de grootte van de nood. 
Leegplukken en dumpen
De gemeente, Fontys en Design Academy verdienen miljoenen aan het lokken van internationale studenten. Maar zodra die komen, en ze hun collegegeld hebben betaald, staan ze letterlijk op straat. Zoek het maar uit, huisvesting daar gaan we niet over.
Maar de wethouder komt je zaak wel openen als je studenten nog verder in de schulden weet te werken.
Vastgoedlobby
Dit is geen eenmalig ding. De stad is op meer plekken met tijdelijke woonruimte bezig. Bovendien is “The Class of 2020” met een stevige lobby bezig om vol in te zetten op verdere uitholling van mensenrechten als het woonrecht. The Class presenteert zich als een idealistische club die de belangen van internationale studenten behartigt, maar is eerder een schimmige lobbyclub van zo te zien snelle vastgoedjongens en wat rendementsdenkers uit de onderwijsmanagerswereld. En verrek! The Studenthotel is ook een partner!
In ‘rapporten’ roepen ze dat als Eindhoven nou twee keer zoveel buitenlandse studenten aantrekt en het huurrecht opoffert, de stad wel 87 miljoen per jaar kan verdienen!
Het ‘rapport’ is echter niet meer dan een reclamefolder met gelikte statistiekjes er in, die volledig zijn verzonnen.
Als je zegt dat een club zijn “onderzoeksresultaten” verzint, moet je dat wel onderbouwen. Dus: alsjeblieft.
Ik noem “The Class of 2020” (hoe komen ze op die naam? Extra verwarring door extra cijfergebruik of zo?) hieronder “Class”.
Bronnen: mijn duim.
Het foldertje van Class heeft een bronnenapparaat dat de indruk van betrouwbaarheid moet geven, maar wie deze leest en controleert ziet dat de belangrijkste bron feitelijk de (verzinsels van de) lobbyclub zelf is, en dat van andere bronnen wordt aangegeven dat ze elkaar tegenspreken. Check je bronnen, dan blijken die bovendien heel andere dingen te zeggen dan Class beweert.
Zo zegt Class dat er in 2018 in Eindhoven 5.806 internationale studenten zijn, en dat ze dat van DUO en partner Nuffic hebben. Maar DUO en Nuffic geven op de eigen site niet zulke gedetailleerde cijfers, en zeggen volgens ABF dat er momenteel maar 3.550 internationale studenten zijn.
Ook zou dat aantal volgens Class volgens “scenario 1” naar 6.330 groeien in 2030, en volgens ‘scenario 2’ naar 9.510, en als bron daarvoor geven ze “ABF en Apollo 2016” op.
Die bronvermelding is al gewichtigdoenerij. Apollo 2016 is namelijk geen ruimteprogramma of tweede bron, maar gewoon het rekenprogramma van ABF research. En ABF zegt zelf dat ze er in 2026 maar 4.070 verwachten (flink minder dus dan er nu al zijn volgens Class), en over 2030 hebben ze het überhaupt niet.
Nu zegt Class wel bij de bronvermelding dat er een probleem is met de cijfers van Eindhoven. Maar niet met Amsterdam, dus hoe zit dat dan?
Class: er zijn volgens DUO / Nuffic 10.003 internationale studenten in Amsterdam.
DUO / Nuffic / CBS volgens ABF: Niet waar, het zijn er 5.610. De helft.
Class: het worden er in 2030 volgens ABF 20.440 tot 30.650!
ABF: Niet waar, we hebben het over 2024 mens, en dan 7.360 maximaal.
Class liegt dus gewoon haar bronnen bij elkaar.
(Maar misschien bedoelde Class met de bron “Apollo 2016” de komische film?)
ABF ook twijfelachtig
ABF Research werkt in opdracht van het ministerie van binnenlandse zaken, en dan hoop je op betrouwbare cijfers. Maar dat ABF 4 k internationalen in Eindhoven verwacht is evengoed ook niet veel meer dan hoop wisselend gegok, want het worden er alleen 4.070 als je kijkt naar de verwachte toename van internationale studenten wereldwijd, en er verder niets verandert in de wereld of in het aandeel van Nederland daarin.
En dan wordt in de redenatie het onderzoek ineens een gevolg van de gewenste uitkomst, in plaats van een gegronde en beargumenteerde verwachting:
“Als Nederland het wereldmarktaandeel van 1,9 procent wil vasthouden, betekent dit dat het aantal internationale diplomastudenten met 39 procent moet groeien.”
Denk erom jongens! Anders komt dit rapport niet uit!
Copy/paste
Ook frappant: In het ABF rapport van vorig jaar wordt de verwachting voor schooljaar ’24/’25 uitgesproken. Lees even mee:
“Voor collegejaar `24-`25 worden in totaal 6,4 miljoen studenten verwacht. Als Nederland het wereldmarktaandeel van 1,9 procent wil vasthouden, betekent dit dat het aantal internationale diplomastudenten met 39 procent moet groeien.”
Lees nu even wat ze dit jaar schreven:
“Voor collegejaar ’25-’26 worden in totaal 6,4 miljoen studenten verwacht6. Als Nederland het wereldmarktaandeel van 1,9 procent wil vasthouden, betekent dit dat het aantal internationale diplomastudenten met 39 procent moet groeien.”
Het mooie is dat ze aan de ene kant wel verwachten dat er in dat ene jaar niets verandert in het aantal internationale studenten in de wereld en in Nederland, maar dat het per stad ineens een totaal ander verhaal is. ABF verwacht in 2017 nog in ’24-’25 in Eindhoven 3.000 internationale studenten. In de voorspelling van 2018 over ’25-’26 zijn dat er plotseling 4.070 geworden.
Een derde meer in één jaar. En hoe ze daar dan eigenlijk bij komen blijft volkomen vaag. Tot zover het ministerie.
(Je neemt het Class of 2020 bijna niet meer kwalijk dat ze er dan nog maar eens 5.440 bij verzinnen.)
Ik zweer je, er zijn te weinig Grutjes om alle bullshit in de wereld te ontmaskeren.
Poenscheppen
Class of 2020 verzint niet alleen meer dan de helft van haar studenten. Ze komt vooral met cijfers over geld op de proppen. Jammie, geld!
Maar als we nu eens uitgaan van de kul van ABF in plaats van de kul van Class, dan zijn er 4.000 internationale studenten in Eindhoven in 2026. Die zouden dan volgens Class 88 miljoen euro per jaar opbrengen.
Oh. Grutjes.
Dat is dus bijna 22.000 euro per jaar per student. Of als je de ABF-cijfers gebruikt van vorig jaar, waar Class zijn ‘rekenwerk’ op heeft gebaseerd (hun rapport verscheen in januari, dat van ABF in oktober): zelfs 29.000 euro per student.
Rijke lui, zou je zeggen, als ze pp. alleen al even 29.000 euro in de stad uitgeven. Vooral als ze van buiten de EU komen, aangezien de Nederlandse overheid hun studie dan niet subsidieert. Maar wat zegt de ABF daarover?
“Het inkomen van internationale studenten is gemiddeld lager dan dat van Nederlandse studenten.” Die zoals je weet, sinds het opheffen van de basisbeurs, vaak überhaupt al geen inkomen hebben.
Dat The Class of 2020 de cijfers in zijn reclamefolder compleet uit de duim zuigt, zich voordoet als een ideële stichting met slechts nobele doelen terwijl ze eigenlijk uit een vehikel van vastgoedbedrijven bestaat, dat ze net doet alsof ze de belangen van internationale studenten behartigt terwijl ze eigenlijk poen wil scheppen, en dat ze haar verzonnen cijfers rondstrooit om te pleiten voor het ‘versoepelen van de regels’ (lees: uithollen van het woonrecht) zonder ook maar enige argumentatie aan te dragen voor het nut daarvan, deert niemand.
Want wat je niet interesseert, weet je niet, en wat niet weet, wat niet deert. Toch? Maar miljoenen voor de stad, dat klinkt altijd goed, al zijn ze verzonnen.
Het Eindhovens Dagblad, u weet wel, waar ze itt. tot Grutjes wél betaald worden om iets te doen, publiceert er gewoon een leuk kritiekloos stukje over, waarin elk cijfer voor waarheid wordt aangenomen.
Je gaat vermoeden dat voor politici hetzelfde geldt. Vastgoedmaffia zuigt iets uit de duim over geld verdienen, en roept gehuld in een studentikoos & idealistisch pakje dat “de markt gedereguleerd moet worden”…
…en PLOP, daar opent de wethouder de deuren bij The Class of 2020-partner The Studenthotel.
Gesprek
Vorige week was ik samen met Sarah (weet je nog, waar ik dit verhaal mee begon) op het stadhuis. Dat was aan de ene kant te gek: we waren door een gemeenteraadslid uitgenodigd om te komen praten over woningnood in Eindhoven. Super fijn dat deze ene partij naar ons wilde luisteren.
Aan de andere kant was het ook shockerend. Zo bleek een tweede gemeenteraadslid, die nota bene wonen in zijn portefeuille heeft, niet eens te weten dat er zoiets als studentenhuisvesting in de stad bestaat.
Laat staan dat hij iets wist over de afschuwelijke omstandigheden waar studenten tegen aan lopen die een kamer zoeken: de ernst van het tekort, de uitbuiting, de bizarre bedragen die velen moeten betalen, de ontduiking van het woonrecht. En speciaal voor internationale studenten ook nog eens de grootscheepse discriminatie waar je tegenaan loopt, omdat bijna alle kamers alleen aan Nederlandse studenten worden verhuurd, en vrijwel alle info over kamers in het Nederlands is.
Zijn geopperde oplossing was dat we commerciële verhuurders (zoals het Studenthotel?) vragen of ze er niet wat aan willen doen…
Tja. In onze grondwet staat in artikel 22 dat het de taak is van de overheid om voor voldoende woonruimte te zorgen. Ook de gemeente is daar dus verantwoordelijk voor. Zeker nu glashelder is dat de commerciële vrije markt jammerlijk faalt: die woningnood is er niet gekomen doordat commerciële verhuurders geen idee hadden dat er nog iemand een kamer zocht, maar doordat het ze geen donder interesseert, behalve als ze er grof geld aan kunnen verdienen.
Dat we werden uitgenodigd om te komen praten was erg fijn. Er zijn ideeën, er komt een vervolg, en hopelijk komt daar iets uit. Tegelijkertijd was het maar een gesprek met raadsleden van één partij, waarbij erg duidelijk werd dat er méér nodig is dan alleen die gesprekken.
Intussen was van de week in het nieuws dat de woningbouwcorporaties nauwelijks meer kunnen bouwen, doordat ze naast de verhuurdersheffing nu ook nog één of andere extra belasting krijgen, de ATAD.
Ook een onafhankelijke rapport bevestigt dat woningbouwcorporaties geen geld meer hebben voor verduurzaming, en dus evenmin voor de gewenste bouw. De woningnood groeit hard, en de overheid eist wel dat corporaties honderdduizenden extra woningen bouwen, maar ze doet er intussen alles aan om te voorkomen dat ze dat kan.
Tijdelijk huren: van de regen in de storm.
Maarrr, horen we van veel politici en in de media, en (hoe is het mogelijk, heel toevallig ook) van vastgoedlobby: we hebben een oplossing. Tijdelijk huren! Als er nu maar minder woonruimte met een normaal huurcontract wordt verhuurd, en er meer tijdelijke huurcontracten komen, dan komt alles goed. Want dan kunnen die mensen in acute woningnood snel zo’n tijdelijke woonruimte in, tot ze iets beters kunnen vinden.
Tja. Het is exact hetzelfde bullshitverhaal als wat ze je over flexbanen verkopen. Als mensen voortaan geen vast contract meer krijgen, maar een uitzendcontractje of een nul-urencontract, dan komt er ineens veel meer werk! Zeiden ze. Nou, heb je gemerkt he? Tijdens de afgelopen crisis waren er meer flexjobs dan ooit tevoren. Dat hielp alleen geen zak.
Eindhoven is kampioen flexwonen. De gemeente stimuleert het zelfs, en hoopt op meer tijdelijke huur. Je vraagt je toch af waarom wij ons de slimste regio noemen, want tellen kunnen we blijkbaar niet. Laat ik het even heel simpel maken.
Tien kleine kindertjes
Stel, tien kinderen hebben honger. En stel, ik heb drie appels.
Nou kan ik drie dingen doen:
- Ik geef drie kinderen ieder een appel, en laat de zeven anderen honger lijden.
- Ik geef drie kinderen een appel, en ga op zoek naar meer appels voor de andere zeven.
- Ik geef drie kinderen een appel, en net als ze een hap willen nemen, pak ik de appels af, en geef ze aan drie andere kinderen. En net als die een hap willen nemen, pak ik ze weer af, enzovoorts. Nu zeg ik: gelukkig hebben we iedereen binnen afzienbare tijd van een appel kunnen voorzien.
(De kinderen gaan intussen dood).
Dit laatste scenario is hoe Eindhoven denkt dat we de woningnood moeten oplossen.
In plaats van iedereen van een appel, ik bedoel een woning, te voorzien, zet de stad in toenemende mate in op tijdelijk huren. Na bijvoorbeeld een jaar moet je weer weg.
“We kunnen mensen heel snel aan een woning helpen”, zegt Eindhoven. Maar wat ze bedoelt is: net als je lekker woont trappen we je er weer uit, e n helpen we je opnieuw de woningnood in.
Het is heel simpel tellen. Als je tien woningen bouwt voor 100 woningzoekenden, heb je gewoon te weinig woningen, en moet je op zoek naar meer. In plaats daarvan laat Eindhoven die 90 dakloze mensen in de steek, verhuurt de 10 woningen tijdelijk, en eist na een jaar dat alle tien de mensen weer op straat gaan staan. “Hopla”, zegt Eindhoven: “En nu lossen we alweer voor tien mensen hun woningnood op!” Hoera hoera.
Tijdelijk wonen is geen oplossing. Tijdelijk wonen is één van de oorzaken van het probleem.
Precarisering
Het derde wat ik wil zeggen gaat over een moeilijk woord: precarisering. Precarisering betekent dat steeds meer mensen in steeds grotere onzekerheid leven. Omdat ze geen vaste baan meer hebben, maar een flexbaan. Omdat ze geen vast huurcontract hebben, maar een flexhuis. En een flexpensioen, en flexzorg, en alles flex. Hun leven is precair. Precarisering is dus eigenlijk: onzeker maken.
Neoliberalen, zoals de politici van het kabinet, willen niets liever dan iedereen precariseren. Want precaire mensen klagen niet. Je kijkt wel uit met je uitzendbaan of je kraakwachtcontract, voor je het weet wordt je contract niet verlengd en sta je op straat. Hoe onzekerder de positie van mensen is, dus hoe precairder hun leven is, hoe makkelijker je ze kunt uitbuiten. En dat is wat neoliberalen nu eenmaal graag doen: mensen uitbuiten.
Buitenlandse studenten zijn één van de meest precaire groepen die er zijn. Geen wonder dat juist zíj extreme woningnood ervaren. De oplossing ligt niet in tijdelijke woonruimte. Daarmee maak je ze juist nóg precairder en nóg kwetsbaarder. Flexwonen is geen oplossing, maar vergroting van het probleem.
“Ja maar, ze studeren toch maar tijdelijk?” Ja nou en? Dan gaan ze toch ook weer vanzelf weg als ze klaar zijn? Wat we nodig hebben, niet alleen voor hen maar voor iedereen in de stad, zijn woningen, groepswoningen en kamers, geen peperduur studentenhotel, en geen slimmige contractjes die mensen hun huurrecht ondermijnen.
Het wordt tijd dat we wakker worden als stad. We hebben niets aan luxe appartementen, weer een leegstaand winkelpand of kantoor. Ook zogenaamde ‘middenhuur’ helpt niet. Wat we nodig hebben, zijn goedkope kamers en woningen, en versteviging van woonrecht in plaats van uitholling. De overheid moet daar eindelijk zijn verantwoording in dragen, in plaats van bij te dragen aan het probleem.
Doen
Wil je helpen om de boel wakker te schudden voor wat betreft studentenhuisvesting? Tof! Sluit je aan bij de facebookgroep We Want Woonruimte Eindhoven. Er zijn ook groepen in Utrecht en landelijk.
Of check Bond Precaire Woonvormen, die zich oa. bezig houdt met de wantoestanden in de antikraak.
De 2020 in de naam “Class of 2020” is een poging om autoriteit te veinzen. Door in de naam een element van tijd te coderen ontlok je implicaties van gezag. Want wat heeft nou meer gezag dan de klok ? De klok bepaalt alles. Heel gewiekst.