Onze overheid is volgens de grondwet verplicht om in de behoeften van alle inwoners te voorzien, met of zonder papieren. Toch zwerven de mensen van We Are Here al meer dan 5 jaar over straat, zonder onderdak, zonder inkomen, zonder ziekteverzekering, zonder een leven.
Aanstaande zaterdag 28 april is er een demonstratie om hen te steunen, die om 14:00 uur vertrekt van het Krugerplein in Amsterdam.
Grutjes is één van de meer dan 80 organisaties die de oproep voor de demonstratie van harte ondersteunen. Als je kunt, ga er heen alsjeblieft!
In deze longread gaan we in op:
- de situatie van We Are Here;
- de hetze die Ymere, politici en media over de Rudolf Dieselstraat uitstortten;
- de provocatie van neonazi’s van Identitair Verzet, die snel beëindigd werd.
We Are Here
Onze overheid is verplicht om in de basisbehoeften van alle inwoners te voorzien, met of zonder papieren. Zo staat het in onze grondwet. Toch zwerven de ongedocumenteerden van We Are Here al meer dan vijf jaar als groep over straat, zonder onderdak, zonder inkomen, zonder ziekteverzekering, zonder een leven. (En de individuen die de groep vormen, vaak al veel langer.)
Asielgat: niet mogen blijven, niet weg kunnen
Niet iedereen in de groep zit in dezelfde situatie. Maar velen van hen vallen in het ‘asielgat’. Dat wil zeggen dat ze (nog) niet zijn geaccepteerd als vluchteling, en Nederland moeten verlaten, maar dat ze dit niet kunnen. Bijvoorbeeld omdat het land van herkomst hen weigert, of omdat ze geen papieren kunnen krijgen om er heen te reizen. Landen als Libië en Jemen hebben überhaupt geen functionerende overheid of ambassades meer. Maar zonder papieren, en zonder een laissez-passer van die niet-bestaande ambassades, kun je Nederland simpelweg niet verlaten. Je mag het vliegtuig niet in, en zelfs al zou je te voet willen gaan: de landen waar je doorheen moet om naar je geboortegrond te gaan, laten je niet door.
Áls het überhaupt om geboortegrond gaat. Want niet alleen volwassen kerels moeten ons land uit, ook kinderen die hier geboren zijn worden door onze overheid soms “teruggestuurd” naar een land waar ze nog nooit geweest zijn.
Naar een land waar ze de taal soms zelfs niet van spreken, en waar ze bovendien lang niet altijd veilig zijn. Dat loopt niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk vaak zeer ellendig af. Ondanks de wassen neus van het Kinderpardon.
Daar komen we binnenkort nog eens op terug.
Zichtbaar lijden
Juist omdat hun situatie volstrekt uitzichtloos is, verenigde de groep We Are Here zich vijf jaar geleden in een politiek protest. In plaats van individueel en onzichtbaar te lijden, lijden ze nu zichtbaar, in het openbaar, in groepsverband. Het geeft ze meer risico om opgepakt te worden, maar ze hebben geen keuze: het lijden is niet iets wat ze kiezen, maar wat de overheid ze oplegt, door ze tot illegalen en vogelvrij te bestempelen. De moedige keuze die ze maken, is om zich niet meer te verstoppen, en openlijk te strijden voor een einde aan deze situatie.
Onuitzetbaar
Nadat ze veel publiciteit kregen, kwam gemeente Amsterdam even in beweging. Een half jaar lang ving Amsterdam ongeveer de helft van de groep op, op voorwaarde dat ze zouden meewerken aan vertrek, en probeerde de gemeente ze ofwel uit te zetten, ofwel een verblijfsvergunning te bezorgen. Het lukte met slechts 2 van de 128 mensen: de rest blijkt onuitzetbaar.
Mensen die onuitzetbaar zijn, moeten een tijdelijke verblijfsvergunning krijgen, staat in de wet. En die wet is ziek genoeg: zelfs als je deze ‘buitenschuldverklaring‘ krijgt, ben je verplicht om continu door te gaan met opnieuw te proberen om terug te keren naar je land van herkomst, anders wordt je vergunning niet verlengd.
Maar je ziet de bui al hangen: die regels zijn zo onmogelijk gemaakt dat niemand van We Are Here een buitenschuldverklaring kreeg, zelfs niet na de poging van Amsterdam. Toen de publiciteit rond We Are Here na een tijdje minder intens werd, verloor de gemeente zijn interesse, en na het halve jaar werden de resterende 126 mensen simpelweg op straat geflikkerd, ‘geklinkerd’ zoals dat heet in ambtelijk jargon.
Het zijn mensen die niet mogen blijven, maar die ook niet uitgezet kunnen worden. Gemeente Amsterdam probeerde het, nadat andere diensten het al hadden opgegeven, maar het lukte niet, en dus besloot de gemeente in al haar wijsheid om de mensen dan gewoon maar weer op straat te dumpen.
Regelrecht het asielgat in.
Sindsdien zwerft de groep weer van kraakpand naar kraakpand, steeds weer vragend om een oplossing voor hun uitzichtloze situatie.
Andere steden
In andere steden is de situatie niet heel anders. Ook in Rotterdam, Eindhoven, Groningen en Utrecht zwerven ongedocumenteerden rond. Mensen die meestal niets anders hebben misdaan dan dat ze geen papieren hebben. In sommige steden krijgen ze iets van opvang, in andere niet of nauwelijks. Het grootste verschil is dat We Are Here zich openlijk manifesteert naar buiten toe, als groep, terwijl ongedocumenteerden in andere steden niet genoeg steun of moed hebben om die stap te zetten, en hun lot individueel ondergaan in stilte.
De strijd van We Are Here is echter van groot belang voor allemaal.
Rudolf Dieselstraat
Rond Pasen kraakte We Are Here een twintigtal huizen in de Dieselstraat in Amsterdam, nadat ze op eerdere plekken weer moesten vertrekken. Het gaat om woningen van Ymere, die al een tijd leegstaan. Ymere wil ze uiteindelijk slopen voor nieuwbouw, maar de planning is om dat pas na de zomer te doen.
Voor We Are Here zijn de woningen erg belangrijk, omdat ze deze keer ook vrouwen en kinderen willen kunnen opvangen die anders op straat moeten zwerven. Dat kon op vorige plekken, zoals de desolate Vluchtgarage en een paar kantoorgebouwen, niet of nauwelijks.
Hetze
Ymere begon samen met enkele media echter meteen een hetzerige hoax. De buurt zou zogenaamd doodsbang zijn voor de vluchtelingen, en er zou volgens Ymere huisvredebreuk gepleegd zijn.
Mark Rutte maakte het nog bonter. Rutte noemde de kraakacties “verschrikkelijk”. Rutte: “Hoe gewoon nette mensen, bij wijze van spreken, in hun huis overvallen worden of op een heel onaangename manier te maken krijgen met dit type acties.”
Dat is een pure leugen. Er is niemand in zijn huis overvallen door krakers of mensen van We Are Here, ook niet ‘bij wijze van spreken’. Sterker nog, er bleek geen sprake van huisvredebreuk, of van welke serieuze schending van de openbare orde dan ook. Noch de burgemeester, noch het Openbaar Ministerie kon een reden vinden om op te treden.
Ymere, de rechterkant van de media en Rutte bleken alles gewoon uit hun duim te hebben gezogen.
Steunbetuigingen
Dat werd wel duidelijk toen buurtbewoners brieven naar kranten begonnen te sturen waarin ze vertelden zich totaal niet te herkennen in de opgefokte berichten van Ymere en Rutte. Lees bijvoorbeeld deze, in het NRC:
“Mijn gevoel van veiligheid is geenszins verminderd sinds hun komst. Integendeel. Nadat er in de winter veel huizen leeg kwamen te staan, lopen er eindelijk weer mensen op straat. Mensen zorgen voor elkaar, komen zomaar een praatje maken. Zaterdag was er nog een buurtfeest.”
Beelden van dat buurtfeest zie je hier. (tekst loopt door na de video)
Je ziet door dit artikel heen ook foto’s staan van buurtbewoners, met hun mening over We Are Here. De foto’s zijn gemaakt door Lisa Elsenburg van Stichting Gelukszoekers. Dank dat we die hier mochten gebruiken! Voor de duidelijkheid: ze hebben niks te maken met de tekst van dit artikel, maar reageren op de aanwezigheid van We Are Here in de Dieselstraat.
Burgemeester
Ymere kreeg met haar hetze dus geen ontruiming voor elkaar. Integendeel, de corporatie kreeg juist een flinke uitbrander van de burgemeester, omdat ze de woningen leeg had laten staan in tijden van woningnood.
Ook Klaas Dijkhoff, de vorige staatssecretaris van asiel (en nu fractievoorzitter in de Tweede Kamer van burgemeester Van Aartsens eigen VVD) kreeg nog een knauw. Het Parool: “We lopen er met z’n allen omheen dat het vorige kabinet de taak had om het systeem te dichten. Maar in de tijd dat de vorige staatssecretaris er zat, is er weinig gebeurd,” sneert Van Aartsen.
Een burgemeester die enigszins snapt in welk probleem de mensen van We Are Here zitten. Dat is een begin. Nu de oplossing nog.
Maar alsof de hoax van Rutte en Ymere nog niet genoeg was, besloten ook een stel neonazi’s zich ermee te bemoeien.
Provocatie van neonazi’s
Neonazi’s van Identitair Verzet bezetten afgelopen weekend een pand midden tussen de ongedocumenteerde vluchtelingen van We Are Here. Het was niet hun eerste provocatie: eerder staken ze een banner van We Are Here in brand.
Over de groep schreef Jazie Veldhuyzen:
Soms dan worden mensen te snel weggezet als nazi’s, wat volgens anderen het gevolg met zich meebrengt dat we de echte nazi’s niet meer herkennen.
Nou, de echte nazi’s hebben vandaag een pand gekraakt in Amsterdam naast Wij Zijn Hier dorp in de Rudolf Dieselstraat en zij eisen dat alle ongedocumenteerden en iedereen die hen helpt wordt opgesloten in de gevangenis.
Waarom noem ik deze groep nazi’s? Simpel: ze komen er openlijk voor uit. Lees hieronder bijvoorbeeld over de geschiedenis van de oprichter van de groep die vandaag een pand heeft gekraakt.
“Als de identiteit van het voornaamste lid, Paul Peters bekend raakt volgt onvermijdelijk een besmetting vanwege zijn eigen bezwaarde heden en verleden. Peters is al ruim 18 jaar actief binnen de extreemrechtse wereld, ook in de radicale delen hiervan. Het grootste opzien heeft hij gebaard met de vernieling van een Joodse begraafplaats. Samen met anderen sloeg hij grafzerken kapot en schilderde op tientallen andere zerken hakenkruisen en nazileuzen als ‘Jude Raus’ en ‘Wir sind zuruck’.”
Talloze andere voorbeelden van waarom deze groep doorspekt is van nazisme en fascisme vind je hier.
Identitair Verzet beweerde dat ze het pand gekraakt had, maar kreeg de sleutel van een kraakwacht die het pand via Camelot had.
Wellicht dachten ze echt dat ze het gekraakt hadden. Hun leider, dezelfde pipo die eerder werd opgepakt voor het vernielen van Joodse graven, is zo dom dat hij tegen AT5 riep dat hij als ‘kraker’ “huurrecht” had, en:
De burgemeester “kan wel denken dat het een republiek is, maar dat is het niet.”
(Zou hij nou denken dat hij onder bescherming van Wim-Alex staat? 😀 )
Het groepje van zo’n tien man, wat trouwens zegt op te treden in het belang van de FvD, is vrij handig in het halen van publiciteit, bijvoorbeeld door middel van het belagen van kinderen.
Maar daar is ook alles mee gezegd. Identitair Verzet wordt zelfs onder de hipsternazi’s van de collega-Identitairen in Duitsland en Frankrijk, totaal niet serieus genomen.
Een ander voorbeeld van hun intelligentie is lid Peter van V, die online en offline We Are Here bedreigt en beledigt, en ook probeert om antifascisten bang te maken met een plaatje van dit gruwelijke wapen:
Gebruikten alle nazi’s maar zo’n boksbeugel, met een nazi-adelaar die dan eh… dwars door je eigen hand heen steekt 😀 😀
Ontruimd
De neonazi’s hoopten de boel te escaleren. Dat is ze half gelukt.
Ze hoopten de ongedocumenteerde mensen van We Are Here te provoceren, liefst tot een relletje, zodat de media weer negatieve verhalen over vluchtelingen zouden publiceren. Maar dat lukte niet, de vluchtelingen bleven uit hun buurt.
Evengoed was het een onhoudbare situatie. Eén waartegen de politie helaas niet optrad. Antifascistische Actie schrijft op haar website over ID Verzet:
“Eén van hun leden gooide een metalen pijp naar het hoofd van een voorbijganger. Na een paar uur in het huis te hebben gezeten, voelden ze zich al veilig genoeg om door de wijk te lopen met zichtbare hakenkruis tatoeages, en mensen te intimideren.
In het door hun naar buiten gebrachte statement schreef Identitair Verzet het pand in te nemen voor eigen gebruik. Ze claimden onder andere de buurt te willen gaan opknappen. Aangezien één van hun leden eerder deze maand echter al brand heeft gesticht in de wijk onder het mom van actievoeren, is het niet moeilijk een voorstelling te maken van wat dit in de praktijk betekent. De aanwezigheid van Identitair Verzet in de wijk is en was dan ook onacceptabel.”
Een paar antifascisten gooiden uiteindelijk een paar ramen van de nazi’s in en staken wat vuurwerk af.
Daarop besloot Camelot het antikraakcontract te ontbinden, en moesten de nazi’s vertrekken.
Er zijn vast mensen, zoals de redactie van De Correspondent en de Telegrof, die dit een vorm van zwaar en extremistisch geweld en ongekende intimidatie vinden. Ik denk dan: kom eens uit je witte bubbel, en bedenk eens wat er gebeurt als je een stel gewelddadige, siegheilende, brandstichtende, joodse graven vernielende neonazi’s midden tussen getraumatiseerde vluchtelingen, waaronder kinderen, neerzet. Je mag het best oneens zijn met een gesneuvelde ruit – maar wat er had moeten gebeuren is dat onze overheid mensen beschermt tegen nazistisch geweld, in plaats van het vuurtje zelf te helpen opstoken.
De mensen van We Are Here zijn totaal uitgeput, en hebben eindelijk rust nodig.
Zij Zijn Hier
Het probleem van onuitzetbare mensen, die niet mogen blijven, niet mogen werken, maar ook nergens heen kunnen, speelt intussen al decennia. Lees bijvoorbeeld dit prima artikel van 22 jaar geleden, over precies dezelfde materie. Ook toen kregen mensen te horen dat ze maar moesten vertrekken, zonder dat dit kon, werden ze dan uiteindelijk opgepakt en opgesloten in vreemdelingendetentie, om daarna weer geklinkerd te worden, tot de volgende ronde. Sindsdien is het beleid alleen maar erger geworden: geïllegaliseerden zijn intussen bijvoorbeeld uitgesloten van normale medische zorg, en kunnen door de koppelingswet niet meer in hun inkomen voorzien.
Zij zijn hier, of politici dat nu fijn vinden of niet, en we moeten iets met hen doen. We kunnen niet nog eens twintig jaar verwachten dat ze uit zichzelf oplossen in de wind. Het zijn mensen, zoals jij en ik, die dezelfde mensenrechten hebben (en ook zouden moeten krijgen). Ze hebben een hart als het jouwe, ze bloeden net als ik, ze hebben een moeder en vrienden waar ze van houden, ze worden verliefd, voelen zich eenzaam, willen een zinvol leven opbouwen en iets toevoegen aan de wereld, net als ieder ander. Maar intussen staat hun leven voor eeuwig op pauze.
Dat ik over hen moet praten alsof het buitenaardsen zijn, dat ik moet vertellen dat ze niet minder maar eerder meer mens zijn dan Rutte, met zijn uit de duim gezogen “in huis overvallen nette mensen” – dat doet me zeer.
Mijn moeder kwam ooit stateloos naar Nederland, als kind, op de vlucht voor geweld. Met de huidige wetten had zij waarschijnlijk ook op straat moeten leven. Godzijdank was Nederland niet altijd zo’n rottig kloteland, en kon ze gewoon naar de HBS, studeren, Nederlandse worden, een gezin stichten, werken als kunstenares en chauffeur, en daarnaast vrijwilligerswerk doen waar veel mensen veel aan hebben gehad.
Maar misschien kun je beter even naar henzelf luisteren dan naar mij: (tekst loopt door na de video)
Demonstratie aanstaande zaterdag
We moeten We Are Here steunen in hun strijd. Zij zouden ook een leven moeten kunnen opbouwen, net als ieder ander.
Nu er een nieuwe coalitie in de maak is in Amsterdam, is er weer een beetje hoop dat de gemeente iets voor ze wil doen. Maar de coalitie hoopt eind mei aan te treden, en daarna moet er nog een plan komen. Terwijl We Are Here slechts tot 1 juni mag blijven in de Rudolf Dieselstraat. Dat wordt dus wel een erg close call. Bovendien hebben een aantal partijen die nu onderhandelen, wel gezegd dat ze iets willen gaan doen, maar niet alle. Het is dus belangrijk dat de druk om positieve actie te ondernemen, opgevoerd wordt.
Maar niet alleen naar de gemeente toe. Gemeenten wel bed, bad en brood (en net als in Eindhoven ook begeleiding) verlenen, en dat zouden ze ook allemaal zeker moeten doen, maar wat de gemeenten níet kunnen is de situatie van de ongedocumenteerden oplossen. Daarvoor moet er een omslag komen in ons asiel- en vreemdelingenbeleid.
We Are Here heeft onze steun dus echt keihard nodig. We hopen dat je zaterdag een kijkje gaat nemen in Amsterdam.
