Er woedt een orkaan door onze media. Een orkaan van ontmenselijking, vooringenomenheid, antisolidariteit en plat racisme.
Hoe berichtten onze media over de gevolgen van orkaan Irma, de deur van Baudet en het onderzoek naar de politionele acties? En wat hebben die drie met elkaar te maken?
Een kleine analyse aan de hand van twee weken Nederlandse media.
Irma
Vanavond is de Nationale Actie om geld in te zamelen voor de slachtoffers van orkaan Irma, die Sint Maarten voor een groot deel heeft verwoest en ook andere eilanden zwaar heeft beschadigd. Maar hoe hebben Nederlandse media eigenlijk bericht over die enorme ramp, die volgens ABC News tot 70 % van de huizen verwoestte of zo zwaar beschadigde dat mensen er niet meer in kunnen leven?
Ontmenselijking
De mediaberichten in de eerste week na de ramp samengevat: ‘Zwarte mensen zijn gevaarlijk’.
Na de ramp kregen we eerst een week lang te horen hoe onveilig het bij die zwarte mensen is, en dat Sint Maarten voornamelijk bestaat uit plunderaars.
Dit terwijl mensen uit Florida bijvoorbeeld in de Volkskrant zonder enig commentaar of negatieve connotatie werden gequoteerd dat ze de Walmart wel even leeg zouden gaan trekken als ze na de storm honger zouden krijgen – als witte mensen het doen is het blijkbaar geen plundering maar terecht.
Dit is hoe inwoners van Florida de orkaan Irma beleven: 'Als ik honger krijg, halen we de Walmart leeg' https://t.co/j9UbxhDN1L
— de Volkskrant (@volkskrant) September 11, 2017
Wat mensen in werkelijkheid doen, is niet plunderen, maar voornamelijk gewoon voor elkaar zorgen. Mensen hebben honger, ze zijn slachtoffer van een ramp. Ze redden levensmiddelen uit ondergelopen supermarkten en delen dat met elkaar.
Het is werkelijk wanstaltig dat dit feit in onze media en politiek vrijwel niet valt te beluisteren, en dat je met je zaklamp moet gaan zoeken om het nog ergens aan te treffen. En áls er dan bijvoorbeeld een professor Tom Postmes duidelijk maakt dat het helemaal geen plunderaars zijn, valt iedereen over hem heen.
Maar, beste redacties, hoe had je zelf gedacht een ramp te overleven? Als je huis is ingestort, en je straat, en alle winkels dicht zijn, en geen enkele telefoon of computer of lamp of pinautomaat meer werkt? Wat doe je als je honger hebt en er geen hulp komt? Als je vreest dat je bejaarde ouders en je kind het niet overleven zonder schoon water en vers voedsel? En de supermarkt bij jou tegenover geen dak meer heeft, nooit meer open zal gaan, en al het eten en drinken wat er nog is, in het gore water ligt te bederven?
Is dat anders omdat jij wit bent, net als die mensen in Florida?
Wantrouwen zaaien
Maar sinds een dag of drie zijn we een nieuwe fase ingegaan. De winkels zijn immers al lang leeg, dus daar valt niet veel meer over te vertellen. En dus vertelt het Journaal sinds dinsdag hoe corrupt het wel niet is op Sint Maarten. Dat was ook meteen de hoofdinvalshoek op het NOS Journaal van 12 september.
Terwijl Nederland zonder enig overleg (de ministers van Sint Maarten waren zelfs in Nederland voor overleg, en toch presteerde Rutte het om te doen alsof overleg niet mogelijk was doordat de communicatie nog niet werkte na de storm) zwaarbewapende militairen Sint Maarten binnen laat vallen om daar ‘de orde te handhaven’, in plaats van gewoon meteen noodhulp te verlenen, worden de eilanden afgeschilderd als bananenrepublieken.
De andere grote invalshoek van het Journaal is: Dat het niet duidelijk is wie die schade moet betalen. Dat “we” misschien niet hoeven. Dat de EU het ook niet gaat doen. Dat Rutte “zeker niet nu meteen zijn portemonnee gaat trekken” en dat dit op de één of andere miraculeuze manier tegelijkertijd óók betekent dat hij zeker niet zuinigjes gaat doen.
We krijgen dinsdag zowaar, en zowat voor het eerst, mensen te zien die er wonen, die geen toerist zijn en zelfs niet wit. Het kan dus toch.
Maar niet zonder te twijfelen aan hun verhaal natuurlijk. “Hebben ze wel een punt?” vraagt Rob Trip aan de verslaggever, als iedereen op het eiland blijkt te vertellen dat ze na zes dagen nog nul hulp hebben gehad, en Nederland anders dan bij orkanen in het verleden alleen nog maar op ‘veiligheid’ gefocust is (van spullen natuurlijk, niet van mensen die niks te eten en drinken hebben)
Rob Trip vat het nog even samen:
“Ze klágen dus op Sint Maarten!”
Vervolgens gaan we weer eens over naar Florida Keys, u weet wel, in de VS, waar ze corruptie tot hun president hebben gekozen. Maar in het nieuwsbericht over de Keys speelt corruptie geen enkele rol. En Rob vraagt ook ineens niet meer of mensen klagen, en of ze daar wel recht op hebben.
Wat in het journaal wel speelt is medeleven, en veel. Verschrikkelijk zeg, een kwart van de huizen is verwoest. Er zijn zelfs wegen beschadigd waardoor niet iedereen meteen naar huis kan.
Begrijp me goed, dat medeleven is natuurlijk volkomen terecht. Ook daar is de situatie verschrikkelijk. Maar waarom speelt medeleven en solidariteit nauwelijks een rol als het over Sint Maarten gaat, waar veel meer huizen kapot zijn en de schade veel groter is?
De nationale media actie
Een derde van de huizen totaal verwoest, 70% zo zwaar beschadigd dat er nu niemand kan wonen, 91% zo erg beschadigd dat je het vanuit de ruimte kunt zien, en dan doe je als media een week lang je best om te zorgen dat giro 5125 zo min mogelijk geld krijgt.
Eerst door de bevolking af te schilderen als criminelen, in plaats van als mensen met honger en dorst, in een rampgebied, die voedsel redden uit ondergelopen supermarkten.
En nu door te doen alsof alles wat je geeft toch wel aan een strijkstok blijft hangen of in corrupte zakken verdwijnt.
Chapeau jongens. Sinds het Journaal onder leiding van hoofdredacteur Marcel Gelauff zogenaamd geen standpunt meer wil innemen over wat waar is en wat niet, is jullie inkleuring zelfs bij rampen als deze verpletterend aanwezig, tot in elke zweterige bleke porie.
En de rest van de Nederlandse media en politiek? Zelfde spierwitte laken, lelijk pak.
Donderdag, 1 dag voor Nationale Hulpactie St Maarten
Donderdag is het gewoon nog erger. Het Journaal brengt het ontbreken van hulp op Sint Maarten als iets wat voor de volle 100% de schuld is van de lokale overheid en zogenaamde corruptie.
Niet dat daar ook maar één argument voor wordt gegeven, of dat iemand van de NOS het letterlijk zegt, nee, zo openlijk rolt de NOS niet. De suggestie wordt slechts gewekt, consequent in elk woord en gebaar. Interviews worden geknipt, mensen die iets anders zouden zeggen worden zeer zeker niet voor de microfoon geplaatst. De NOS weet zelfs één of ander idioot mens te vinden wat oproept om vooral geen geld te schenken bij de nationale actie voor de slachtoffers van Irma, terwijl ze nota bene zelf slachtoffer is en hulp nodig heeft. De woorden van twee anderen worden zo geframet dat ze hetzelfde kijken te zeggen. Er kan nog net iemand tussendoor persen dat de nationale hulpactie eigenlijk überhaupt niets te maken heeft met de lokale overheid, maar met het Rode Kruis, maar dan is het kwaad allang geschied.
Meteen daarop wordt er overgeschakeld naar Florida, waar “Trump eten uitdeelt”, dat wil in werkelijkheid zeggen, triomfantelijk in de weg loopt terwijl hij niets doet en vrijwilligers het werk doen. Maar daar heeft het Journaal opnieuw geen enkel commentaar op. Nee, wat we moeten onthouden is dat in het witte Amerika alles goed geregeld wordt, maar dat die zwarte mensen van Sint Maarten in een corrupt zootje leven waar we vooral geen geld heen moeten sturen.
“Morgen is de nationale inzamelingsactie voor de eilanden”, zegt Rob Trip, en ik denk: morgen is het laatste journaal voor de inzamelingsactie, waarin de NOS opnieuw haar uiterste best kan gaan doen om het ingezamelde bedrag zo laag mogelijk te krijgen.
Meer kolonialisme
Verderop in het Journaal is er heel erg goed nieuws. Na 70 jaar komt er eindelijk een groot onderzoek naar onze koloniale oorlog tegen de onafhankelijkheid van Indonesië. Schandelijk dat Nederland het nu eindelijk wel wil laten doen nu iedereen zo’n beetje dood is.
Ik ben niet goed genoeg thuis in de wereld van historici om namen van onderzoekers te kunnen plaatsen, maar ik hoop dat het een goed en serieus onderzoek wordt, met aandacht voor de slachtoffers.
Maar het journaal is er niet voor nieuws, het is er voor frames. En dus is er een item over de ‘politionele acties’ gemaakt aan de hand van twee mensen van een historische vereniging in Limburg, die dorpsgenoten hebben geïnterviewd die in die smerige oorlog in Indië meevochten.
(Op het journaal geen woord over hun slachtoffers.)
Hartstikke goed natuurlijk dat die historische vereniging die mensen heeft geïnterviewd. Maar voor de NOS de aanleiding voor een zwelgend item over onze jongens, uit dit nostalgisch dorp, die zo onvoorbereid naar de andere kant van de wereld gestuurd werden, die een toespraak van de burgemeester kregen als ze terug kwamen, én van de pastoor hoor! Die een bordje kregen als herinnering, onze jongens, en wat een avonturen zeg. De verslaggeefster vertelt erover met omfloerste, diepvoelende stem.
Op vier mei pakt de NOS uit met een uitgebreid human interest verhaal over de grootse avonturen van Nederlandse SS’ers in verre vreemde landen, neem ik aan.
Verzetskranten Parool en Trouw nemen er vast een voorschot op. In het Parool mag Holman zich eindelijk openlijk tot extreemrechts bekennen (alsof we dat nog niet wisten na zijn liefdesverklaringen aan Breivik). En op de dag dat een stel neonazi’s onze kinderen target door vanaf een schooldak te schreeuwen dat ze niet mogen bestaan, zet Trouw dit in de krant:
https://twitter.com/AlainVerheij/status/905410984097058816
Echte fascisten
Intussen was er de afgelopen week ander nieuws, wat haast net zoveel aandacht kreeg als de orkaan Irma. Iemand heeft iets op de deur van Blut, Boden und Baudet geklad. “Twee keer zelfs!” loog de FvD.
Dat bleek alleen niet waar. Evenmin als de bewering van Sherry Bidet dat er gif zou zijn gebruikt bij de bekladding.
Een bizarre mededeling van de politie volgt in het AD. Een paar dagen na de eerste en enige bekladding…
“..liet Forum voor Democratie weten dat het huis van hun voorman opnieuw was besmeurd. Maar de politie gaat er vanuit dat het schoonmaakmiddel dat is gebruikt om het anarchistenteken en vrouwensymbool weg te halen na een paar dagen was verdampt. ,,Daardoor kwam de onprettige geur op de deur weer terug”, aldus de politiewoordvoerder.” (AD)
(Daarna herhaalt het AD nog eens Sherry Bidets bewering dat er de tweede keer gif is gebruikt, ook al was er dus niet eens een tweede keer, laat staan gif.)
Dus Blut, Boden und Baudet liegt over zijn verzonnen 2e bekladding, liegt zelfs over een verzonnen moordpoging met gif, en de politie bedenkt smoesjes voor hem als excuus.
Dit is precies het scenario van de taart op Fortuyn. Toen kwam Fortuyn met de leugen dat de taart was gevuld met kots, hoewel zowel de actievoerders als getuigen zeggen dat het doodnormale taarten waren, en er alleen elders in de ruimte een stinkbom werd afgestoken. De politie weigerde destijds commentaar te leveren en nu wordt de leugen nog altijd herhaald, bijvoorbeeld afgelopen weken weer door Pauw.
Maar eigenlijk is het deze keer nog erger, omdat de politie nu zelfs spontaan en uit vrije wil excuusjes oppert voor de leugens van de FvD, zodat onze nationale knuffelfascist niet teveel moeilijke vragen krijgt.
En de media?
“Een aanslag!” kreunt de één. “Gif!” liegt de ander. “Links fascisme!” hijgt Max met de korte achternaam in de Volkskrant. De NOS belt zelfs …de psychiater van Stichting Centrum ’45 om zijn mening te vragen.
Baudet krijgt nu politiebewaking, want oh de terror, er heeft iemand een beetje graffiti op zijn deur gezet.
De echte wereld
68% van de (panden van) moskeeorganisaties heeft ooit agressie meegemaakt. Bijna 40% van de moskeeën is slachtoffer van zaken als ingegooide ramen, bekladdingen tot en met daadwerkelijk fysiek geweld tegen bezoekers, aldus onderzoek door Van der Valk (Universiteit van Amsterdam).
Geen enkele moskee heeft politiebewaking. Slechts één keer werd er bij geweld tegen moskeeën van terrorisme gesproken, toen een stel nazi’s molotovcocktails op een moskee gooiden waar op dat moment mensen en kinderen in aanwezig waren.
Toen openden de meeste kranten overigens met ‘Molotovcocktail tegen moskee Enschede: domme actie of een aanslag?’ (Tubantia) en ‘OM noemt actie “terrorisme”(ANP)’, alsof dat ook maar een mening was.
Toen zag ik geen columnisten die de daders in de Volkskrant fascist noemden, zelfs niet terwijl de daders openlijk Hitler adoreerden, en op sociale media plaatjes deelden met teksten als: “Plaats vrijmaken voor vluchtelingen? Auschwitz staat momenteel leeg!”
Maar Blut und Boden und Baudet is een ander geval. Dat is er één van ons, wit, man, goedgekleed, en hij lacht zo leuk terwijl hij zegt dat vrouwen verkracht moeten worden en Europa blank. Met die guitige blik en die huidskleur maken pers en politie andere keuzes, blijkbaar.
Een andere keuze dan die bij de slachtoffers van Irma, en andere dan de keuze voor de waarheid, in dit geval.
Staatsmedia?
Waarom gaat het Journaal zo om met de slachtoffers van Irma? Waarom komen Schreeuwwitje en Blut/Boden/Baudet er steeds zo goed van af? Is dat omdat de NOS een staatsmedium is, zoals iemand suggereerde?
Nee, dat denk ik niet. Dit is geen conspiracy van Rutte en een stel ministers, die bepalen wat het nieuws mag uitzenden en wat niet.
Dat zie je ook aan andere media.
Het AD pakt uit met de kop: ‘We gaan gewoon geven, ook voor Sint Maarten’ (alsof het veel bijzonderder is om nu iets te geven dan bij een ‘normale’ ramp, en dan zelfs óók nog aan de mensen van Sint Maarten!) En ook bijvoorbeeld RTL Nieuws komt met dezelfde soort frames als NOS.
Nee, wat het probleem is, is dat Nederlandse media gewoon vergeven zijn van racisme. Ze hebben zelf waarschijnlijk vaak niet eens in de gaten hoe enorm racistisch hun berichtgeving is, hoe hun aandacht wordt gestuurd door de witheid van hun redacties, hoezeer ze vanuit privilege de wereld waarnemen en dat hun waarneming vervormt, hoezeer hun kritiek altijd alles geldt wat met menselijkheid, solidariteit en wederzijdse steun te maken heeft, en nooit wat met status quo, extreemrechts of boze witte mannen te maken heeft.
En… ze hebben het ook heel vaak wel in de gaten. Dat kan niet anders. Het is niet zo dat iemand als bijvoorbeeld Jeroen Wollaars niet beseft dat hij altijd overal weer de AfD bij haalt, en nooit werkelijk kritisch. Het is niet zo dat Wollaars niet weet dat zijn berichtgeving over de aanrandingsnacht in Keulen onjuist was, toen hij en Wierd Duk de schuld op Syrische vluchtelingen schoven, het is niet zo dat ze niet weten dat ze daar daadwerkelijk de wereld mee hebben veranderd terwijl hun carrière zich vanuit de fake facts over Keulen lanceerde, en het is een feit dat ze er nooit excuses voor hebben gegeven, en hun leugens zelfs blijven herhalen, zelfs al is al lang aangetoond dat het leugens waren. Godbetere het, Wollaars geeft sindsdien cursussen in ethiek en journalistiek…
En Wollaars is maar een voorbeeld en echt de enige niet.
Bewust of onbewust, het probleem is niet dat onze media door de staat worden gestuurd. Het probleem is dat een flinke zwik racisme en steeds extremistischer en rechtser gedachtegoed een steeds openlijker rol speelt in hun gelederen.
Laten we hopen dat mensen zich niks aantrekken van alle verdachtmakingen jegens slachtoffers van een natuurramp, en gewoon geven aan giro 5125 en andere hulpacties. Want het is verdomme heel veel harder nodig dan dit soort berichtgeving, die we kunnen missen als kiespijn.
CreditsErg vervelend, we hebben hier een tijd lang de verkeerde persoon credits gegeven. Ene Fransweliott had het bestand geüpload op Wikimedia Commons als zijnde eigen werk, en beschikbaar gesteld onder een [CC BY-SA 4.0] licentie, maar het blijkt helemaal niet van hem te zijn, en hij is intussen ook verwijderd van Wikimedia.
Onze excuses aan Christian Seebauer!
Heel erg bedankt dat je desondanks toestemming gaf om je werk hier te mogen blijven gebruiken.
Origineel screenshot van NU.nl met toegevoegde foto van Rutte, vanwege overlast van auteursrechttrollen.
Foto Rutte:
EU2017EE Estonian Presidency, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons