#StopXenofobieTelegraaf en de mainstream

Met de kop over ‘asielplaag’ omschreef de Telegraaf mensen als ongedierte. Dat werd niet gepikt. #StopXenofobieTelegraaf was dagenlang trending topic.
Maar hoe reageert de mainstream daar op?
Analyse met Bas Thijs en Sunny Bergman.

Al weken is de Telegraaf bezig, met koppen over asielaso’s, kansloos asieltuig en asielhopper-invasie. Met de kop ‘Kansloze asielplaag ongehinderd verder’ omschrijft de Telegraaf mensen als ongedierte. En een plaag, weten we allemaal, hoor je uit te roeien.

Maar dit is een kop te ver. Talloze mensen komen in verweer, en #StopXenofobieTelegraaf is dagenlang trending topic.
Een Avaaz-petitie en vele twitteraars roepen adverteerders op om zich niet meer met De Telegraaf te associëren, tot de krant publiekelijk excuses maakt voor het verspreiden van de haatdragende en dehumaniserende teksten over asielzoekers.

 

De Telegraaf werd na de Tweede Wereldoorlog al tijdelijk verboden als straf voor collaboratie. Dat de krant niet van minderheden houdt, is geen nieuws. Dat ze groepen mensen met ongedierte vergelijken wel: dat deden ze zelfs in de Tweede Wereldoorlog niet.

Toch is het echte nieuws van vandaag misschien wel, dat een grote groep mensen dit soort koppen niet meer pikt. Dat mensen genoeg hebben van media en politici, die elke dag weer een stukje verder opschuiven in het demoniseren van bevolkingsgroepen. En dat via sociale media massaal laat weten.

 

Maar er is ook iets anders interessants, wat helaas minder hoopgevend is. Want: Hoe reageert de mainstream daar op?

Sunny en ik pikken er twee, als links bekend staande media uit. De Volkskrant, en de VARA met De Wereld Draait Door.
Maar eerst laat ik de Telegraaf zelf even aan het woord.

Reactie Telegraaf

De redactie reageert op #StopXenofobieTelegraaf met deze eerste woorden:

“Het aantal asielzoekers uit veilige landen vertoont al maandenlang een stijgende lijn.”

Als je dit jaar meer inkomen hebt dan vorig jaar, noem je dan je euro’s een plaag? Volgens mij niet. Waarom zou je mensen dan ineens wel een plaag noemen als er een keer wat meer van een bepaalde groep zijn?

De Telegraaf leidt blijkbaar graag de aandacht af van hun dehumaniserende kwalificatie, door net te doen alsof “plaag” een feitelijke en neutrale omschrijving is. Er is geen enkele reden om daar in mee te gaan. “Plaag” en “tuig” zijn geen neutrale woorden.

Maar zelfs áls we even mee zouden gaan met de afleidingsmanoeuvre van de Telegraaf, is het dan eigenlijk wel waar wat ze zeggen? Is het aantal asielzoekers uit veilige landen daadwerkelijk aan het stijgen?

Nee. We checken het bij de bron (ook voor de Telegraaf): De IND.

Er is even een stijging geweest, maar die is juist net weer aan het dalen. In de laatste maand die de IND bekend heeft gemaakt is er zelfs een daling van 30%, en nieuwere cijfers kan ook de Telegraaf niet hebben.
Ook als je op iets langere termijn (een jaar, de groene lijn) kijkt, is het aantal aan het dalen. Met 45%.

(En het totaal aantal asielzoekers dan? Inclusief onveilige landen? Dat was in de laatst gemeten 12 maanden in totaal 20.178. De 12 maanden ervoor waren het er 40.962. Een daling van 51%!)

De Telegraaf liegt dus.

Maar goed, dat was slechts de eerste zin van het redactioneel commentaar van de Telegraaf op #StopXenofobieTelegraaf. Nog een citaat uit dat redactioneel:

De Telegraaf wil vluchtelingen dus zóóó graag helpen, dat ze hen een “asielplaag” en “asieltuig” noemt.

Het is de reactie waarvan je wist dat die zou komen. Over ’toon’ en (tadaa!) “gelukszoekers”… want de krant wil toch alleen maar zielige mensen helpen?
Sterker nog, de Telegraaf wil het draagvlak voor de opvang van asielplagen vergroten, zeggen ze!
Joepie! Wat een schatten zijn het toch. Mensen met ongedierte vergelijken, uit pure menslievendheid.

Zwagerman to the rescue

De volstrekt neutrale columniste Marianne Zwagerman, voormalig directeur bij de Telegraaf Media Groep en oprichtster van PowNed, mocht op de radio ook nog iets te zeggen over de haatcampagne tegen asielzoekers van de Telegraaf:

“Er is op Twitter een misselijkmakende haatcampagne gestart tegen de Telegraaf”

Het is een afgezaagd PVV trucje. Hier is het hele stappenplan:

• Groei door anderen te kleineren. Maak jezelf belangrijk door angst en haat te zaaien. Los niks op, maar schuif problemen af op zondebokken.
• Is er iemand die daar commentaar op heeft? Doe dan alsof je vrijheid van meningsuiting geschonden wordt en je mond wordt gesnoerd, terwijl je daarmee intussen anderen hun mond snoert.
• Krijg je een verwijt? Maak dan exact hetzelfde verwijt terug. Hoe belachelijk ook.
  Je tegenstanders zijn toch maar fatsoenlijke gutmenschen, die verdwalen in hun verdediging tegen je absurde aantijgingen, terwijl je zelf vrolijk verder gaat. Iedereen verdwaalt in idiote factchecks, en niemand zegt meer iets over het oorspronkelijke kwaad wat je nog altijd sticht.

Hoe reageerde de mainstream op #StopXenofobieTelegraaf?

Het hele onderwerp, inclusief Zwagerman, inclusief bovenstaand trucje, kwam terug op De Wereld Draait Door. Tegen die tijd wist ik nog wel wat ik er van vond, maar niet meer hoe ik het fatsoenlijk moest zeggen. Gelukkig wist Sunny Bergman dat wel. Laat ik proberen om mijn cynisme weer even op een enigszins overleefbaar en lager pitje te zetten, terwijl Sunny Bergman DWDD analyseert.

Bas Thijs

De Wereld Draait Door

Omdat ik met griep op bed lig is de actie #stopxenofoobtelegraaf aan me voorbij gegaan. Maar net kijk ik naar DWDD waar Marianne Zwagerman Telegraafs term ‘Asielplaag’ mag verdedigen, Dolf Jansen er voorzichtig zijn vraagtekens bij zet, Claudia de Breij concludeert dat Zwagerman ‘wel gelijk heeft’, Matthijs nog zegt ‘dat er op zich niks mis is met de inhoud van het Telegraafstuk’ en tafelheer Tim Hofman zich op de vlakte houdt middels wat ongevaarlijke vragen.

Dus terwijl iedereen de speech tegen Trump van Merel Streep prijst (ook Claudia deed dat) hebben we hier een zogenaamde linkse omroep die een podium biedt om de grootste krant van Nederland te verdedigen die vluchtelingen consequent dehumaniseert. Let wel: mensen vergelijken met dieren (insecten) is een welbekende strategie die uiteindelijk kan leiden tot genocide.

Iedereen aan de DWDD tafel was zo enorm bang beschuldigd te worden van ‘weg kijken’ of ‘de problemen niet te durven te benoemen’ of ‘de bezorgde burger niet serieus nemen’ dat niemand meer stellig durfde op te staan tegen demonisering en onrechtvaardigheid of zelfs niet meer kritisch durfde te vragen om hoeveel ‘criminele illegalen’ ofwel geïllegaliseerde migranten het gaat en waar precies de aanklacht van criminaliteit op gebaseerd is. Het is hemeltergend: het genormaliseerde gebruik aan de talkshowtafel van het woord ’tuig’ om groepen mensen te kwalificeren, het gegooi met angstdemagogiek en het gedraai van opiniemakers- De Breij twitterde later dat ze juist ook erg tegen dehumaniserende koppen is en ‘wie dat niet horen wil, jammer’.

Als je wilt dat mensen iets horen moet je dat ook zeggen.

Sunny Bergman

 

Als aanvulling op Sunny: Op DWDD kwam nog even iets voorbij over de bende met zakkenrollende asielzoekers in de stad Groningen. Grutjes heeft het aantal al eens gecheckt: het waren er drie. Nee, niet drie bendes, drie asielzoekers.

Vroeger met Pasen had mijn moeder altijd een rijmpje. “Één ei is geen ei. Twee ei is een half ei.” En drie asielzoekers zijn blijkbaar een plaag.

De Volkskrant

Ok, DWDD reageerde dus zo angstig op het angstzaaien dat ze het feitelijk normaliseerde. Maar hoe zit het met andere media? Bas kijkt naar de Volkskrant.

En die krant bekende ook weer kleur, in #StopXenofobieTelegraaf-gate.
Ze schreven een vrij uitgebreid artikel. Citaat:

“De krant zou haatzaaien, en asielzoekers gelijkstellen aan ongedierte” met de term ‘kansloze asielplaag’.

Nee, stelletje klojo’s, niks ‘ZOU‘. Het is niet de vraag of de Telegraaf asielzoekers daarmee vergelijkt met ongedierte, het is een feit. Waarmee vergelijk je mensen anders als je ze een plaag noemt? Met aardappels? Met een plaag kranten?

Of dacht je dat als een krant een minderheid vergelijkt met een besmettelijke ziekte of met een straf van god, dat geen haatzaaien is?

De VK besteed hierna nog even aandacht aan het interessante gegeven dat er ook binnen de Telegraaf zelf discussie is ontstaan onder de druk. Maar daarna, in de resterende 61% van het artikel, komt pas het echte onderwerp uit de mouw:

Rottige activisten die allemaal dingen van de media vinden.
Bah zeg. Echt een groot probleem hoor. En blijkbaar veel belangrijker dan kranten die mensen met ratten vergelijken. Beginnen etnische zuiveringen steevast met krantenkoppen over een menselijke plaag? Whatever.

“Je moet het gevaar van acties op sociale media niet onderschatten.” Want die hebben zelfs al tot vermindering van het aantal plofkippen geleid.

Het staat er echt.

Het echte gevaar van extreemrechts komt uit het midden

We zeggen het vaker op Grutjes. Ja, overtuigde neonazi’s zoals de kaalkoppen van de NVU zijn doodeng. En ja, demagogen en extreemrechtse clubs als de PVV zijn een ramp voor mensenrechten, zoals ook Human Rights Watch vandaag in haar wereldrapport schrijft.

Beware the populist who, claiming to speak for the "majority," undermines the rights of us all. My global overview: https://t.co/Dun0wttd8G pic.twitter.com/vv5W1AQsLi

— Kenneth Roth (@KenRoth) January 12, 2017

Tegelijkertijd vormen organisaties als de PVV, óók in de peilingen, nog altijd maar een minderheid in Nederland. Ze kunnen niets zonder de rest.
En zelfs als álle wakkere lezers van de grootste krant van Nederland, het eens zouden zijn met deze dehumaniserende koppen over asielzoekers – en dat zijn ze zeker niet allemaal – dan is dat nog steeds maar minder dan 10% van Nederland.

Het zijn de andere media en de gevestigde partijen, die dit soort koppen echt gevaarlijk maken. Media zoals bijvoorbeeld de Volkskrant en DWDD.

Door discriminatie en racisme niet als de misdaad te zien die het volgens de wet is, maar als zomaar een mening te brengen. Waar je een andere mening tegenover kunt zetten, en dat is dan ook maar een mening. Door nog minder dan een flinterdun bezwaar te maken tegen koppen die rechtstreeks van de nazi’s lijken te zijn overgenomen. Door aandacht te besteden aan elke natte twitterscheet van Trump of Schreeuwwitje, zonder er echt afstand van te nemen. Door steeds weer podium te bieden. Door absoluut abject, ontmenselijkend en racistisch woordgebruik feitelijk normaal te maken.

Door de meest antidemocratische partijen te behandelen als normale democratische deelnemers. Door kijkcijfers belangrijker te vinden dan mensenrechten. Door nergens voor te gaan staan. Door zelf extreemrechtse haatzaaiers een eigen column te geven, en zo de boel nog wat verder op te fokken. Door samenwerking niet uit te sluiten. Door… u begrijpt me.

Het schijnt dat je geen vergelijkingen mag maken van Marian Zwagerman.
Als je teksten van de nazi’s kopieert, en het woordje jood vervangt door asielzoeker, dan is dat helemaal OK. Maar als iemand anders dat dan ziet, en durft te benoemen wat je doet, dan is het land te klein.
Want volgens Zwagerman is het vreselijk “om holocaustslachtoffers met asielzoekers te vergelijken”. Echt onmenselijk. Iemand uitmaken voor asielzoeker, mijn god! Veel erger natuurlijk dan het vergelijken van asielzoekers met ratten.

Nee, in deze PVV logica is het benoemen van ontmenselijking: weigeren te benoemen. Is het kijken naar een kop: wegkijken.
En heel de mainstream hobbelt vrolijk achter dat dwaalspoor aan.

Gelukkig zijn er nog wat mensen op sociale media die wél nadenken.

Bas Thijs

 

Dank aan Joop voor de inspiratie voor het derde zinnetje van het artikel: "En een plaag, weten we allemaal, moet je uitroeien". Ik kreeg het niet beter verwoord. Dank aan Anousha Nzume voor de "tadaa" en de screenshot van Telegraafs redactioneel. Dank aan Defrysk voor de screenshot uit De Misthoorn.
Dank aan Sunny Bergman voor haar tekst over DWDD - de enige uit dit rijtje waar ik toestemming voor heb gevraagd, en gekregen, en bedankt!