Frustreren asielzoekers door overheid heeft nul effect

De Volkskrant bevestigde wat iedereen al dacht: De overheid frustreert expres asielzoekers, en laat hun gezin langer in gevaar dan nodig. Afschrikmaatregelen in plaats van gewoon hulp bieden.
Grutjes laat nu met harde data zien dat het effect op de asielinstroom nul is: het is treiteren zonder doel.

Asielzoekers frustreren

In plaats van asielzoekers gewoon te helpen, blijkt onze overheid in de lente van 2015 een “menukaart” te hebben bedacht met maatregelen om het leven voor asielzoekers juist nog rotter te maken.
Het doel daarvan is afschrikking: men hoopt dat berichten over de maatregelen als een lopen vuurtje rondgaan, en asielzoekers dan besluiten om maar ergens anders asiel aan te vragen.

In de menukaart van het ministerie van Justitie staan een ‘rem’ op nareizigers en het ‘laten oplopen van de behandelduur’ als mogelijkheden genoemd om het aanvragen van asiel in Nederland zo onaantrekkelijk mogelijk te maken.
De overheid weet heel goed dat dit levens kan kosten, valt te lezen in de bijgaande nota:

‘Het risico van deze maatregel is dat het vanuit het maatschappelijk middenveld of de politiek niet wenselijk wordt geacht om vreemdelingen lang(er) te laten wachten op de beslissing over hun overkomst, zeker wanneer de gezinsleden in onveilige omstandigheden zijn achtergebleven in hun land van herkomst of een buurland.’

De menukaart is intussen uitgevoerd. De maximale termijn waarbinnen asielverzoeken behandeld moeten worden, is verlengd van 6 naar 15 maanden. Pas daarna kan een aanvraag worden gedaan voor gezinshereniging. En de termijn voor die procedure is verruimd van 3 naar 9 maanden. Langer mag simpelweg niet van Europa.

Mensen worden dus bewust tot 2 jaar gescheiden gehouden van hun kinderen en partner, waarbij dat gezin vaak zonder kostwinner in afgrijselijke omstandigheden moet zien te overleven.

We gaan straks kijken hoe effectief dat is. Maar eerst iets over het denken achter deze maatregelen.

Kabinet denkt dat iedereen als VVD’er leeft

Eigenlijk dacht iedereen met enige kennis van de asielprocedure al wel dat de overheid het pesten van asielzoekers tot kunst probeert te verheffen. Dat wordt natuurlijk allemaal heel anders genoemd. De VVD heeft de mond vol van de “aanzuigende werking” die we met zijn allen vooral niet moeten willen.

Er gaat een wereldbeeld achter schuil waar de honden geen brood van lusten. Alsof mensen in Aleppo reisfoldertjes bestellen nadat hun huis plat is gebombardeerd, en dan op hun gemak de leukste bestemming uitzoeken. “Kijk, Ans, via deze mensensmokkelaar kost het maar 2000 euro, en dat is inclusief een roeispaan onderweg.” “Geweldig Henk, en ook nog met een luxe hotel op de bestemming, met slechts 200 mensen per kamer in het AZC! Doen we!”

Rutte grossiert in het verkondigen van dit soort bizarre ideeën. Bijvoorbeeld toen hij vluchtelingen gratis en voor niets een geweldige oplossing voor hun ellende aan de hand deed: ‘Mijn advies zou zijn: blijf thuis.’
Of toen hij korte tijd later eindelijk eens in een echt vluchtelingenkamp ging kijken. In Libanon, waar meer dan anderhalf miljoen mensen in lekke tenten verkommeren, krijte hij letterlijk uit:

‘Ik vind het zo leuk om in hun huisjes te kijken. Het zijn toch ook huisjes? Volgens mij noemen de mensen het zelf ook zo, het zijn hun huisjes geworden.’

Syrische, Afghaanse of Eritrese vluchtelingen zijn in dit denken net als Henk en Ingrid die gezellig op vakantie gaan. Alleen zijn het dan wel de foute moslimbroertjes en -zusjes van Henk en Ingrid, want men kan ze blijkbaar niet zien als mensen die zo snel mogelijk weer iets van hun leven willen maken; het zijn en blijven eeuwig freeloaders. En dus moeten wij onszelf als vakantiebestemming zo afschuwelijk mogelijk maken. Mensen die in nood zijn, helpen? Nee joh, weet je dan niet dat wij een vluchtelingencrisis hebben?

Koude oorlog tegen vluchtelingen

“Afschrikking”, “wedloop met smokkelaars.”
De termen die bij het “helpen” van vluchtelingen worden gebruikt doen sterk denken aan de Koude Oorlog. Alsof het kernraketten zijn die de grens passeren. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding waarschuwde eergister zelfs al voor de vijfde colonne, die volgens hem uit “asielrechtenextremisten” bestaat.
Ik ben benieuwd of ik daar ook onder val. En zou hij rechters en advocaten dan wetboekextremisten noemen?

"Mensenrechtenextremisten", dat wordt het volgende. Ik voorspel het jullie. De criminalisering van Amnesty is niet ver meer weg.

— Pyt van der Galiën @Foaroan (@Foaroan) July 11, 2016

Een nieuwe Koude Oorlog, niet tegen het Oostblok, maar tegen asielrechten. Het klinkt misschien overdreven, maar de middelen in deze nieuwe wapenwedloop zijn intussen daadwerkelijk steeds vaker militair. Ook Nederlandse militairen worden tegen vluchtelingen ingezet. Zij patrouilleren onder andere op de Egeïsche zee. (Dat is overigens illegaal.)

Stoerdoenerij heeft het definitief gewonnen van menselijkheid.

Hét voorbeeldland voor de adepten van de War on Refugees en de Turkije Deal: Australië.

https://youtu.be/rT12WH4a92w

Het blijft niet bij woorden alleen.
De opdracht van de EU aan Turkije is: Hou iedereen tegen die zijn asielrecht wil uitoefenen. Turkije gaat daar ondenkbaar ver in. Zo ver, schrijft hoogleraar migratierecht Thomas Spijkerboer in de NRC, dat Turkije op dit moment aan de Syrische grens een hek bouwt wat is voorzien van onbemande machinegeweren. Die mitrailleurs schieten automatisch op alles wat beweegt, inclusief asielzoekers.

De EU zit er blijkbaar niet mee. Ze vindt Turkije althans nog steeds een “veilig land” voor vluchtelingen.

Net als de Koude Oorlog tussen het westen en het Oostblok, is de War on Refugees een war by proxy. Een oorlog die wordt uitbesteed aan derden. Zoals de Amerikanen en de Sovjets elkaar ook nooit direct aanvielen, maar wel allerlei derde landen en groepen tegen elkaar opzetten en lieten vechten.

In ons eigen land maaien we geen vluchtelingen neer; dat besteedt Nederland sinds het ideetje van Samsom graag uit aan Turkije. Op kosten van Ontwikkelingssamenwerking mag binnenkort trouwens de halve wereld by any means necessary vluchtelingen verhinderen om hun asielrecht te doen gelden.

Van vermoeden naar bewijs

Op eigen bodem houden we ons beschaafd. Maar ook hier denken we asielzoekers af te moeten (en kunnen) schrikken.

Voorbeelden uit de praktijk zijn de belabberde huisvesting in sporthallen zonder privacy in de (crisis)noodopvang, en het steeds verplicht verkassen van mensen. Maar zoals gezegd, wat er echt in hakt is dat asielzoekers tot twee jaar lang in onzekerheid worden gehouden of ze nog ooit hun geliefden terug zullen zien.
Vaak duren de procedures voor asiel en gezinshereniging trouwens nog flink langer dan twee jaar, omdat de termijnen pas ingaan op het moment dat de formele asielaanvraag wordt gedaan. En, vertelde de IND afgelopen jaar, asielzoekers moesten wel vijf maanden wachten voor ze dat mochten.

De IND zegt steeds dat dit uit nood is. De aantallen zouden te hoog zijn om te behappen. Dat leek al die tijd al onzin, of in elk geval niet de enige reden.

Veel mensen hebben het nog niet door, maar het aantal asielzoekers is al sinds oktober scherp aan het dalen. Het aantal Syriërs wat zich in juni meldde (92) is minder dan 2% van het aantal wat in oktober werd geregistreerd. En ook anderen melden zich veel minder. We zitten in de afgelopen maand zelfs onder het niveau van een rustig jaar als 2013.
Toch is geen enkele van de maatregelen teruggedraaid. Blijkbaar ging het dus helemaal niet om een tijdelijke noodmaatregel.

Dat de vertraging van de procedures een bewuste afschrikkingstactiek is, een treitermaatregel, werd dus al lange tijd door iedereen vermoed, al wordt het door de IND nog steeds ontkend. Maar dankzij journalisten Daan Marselis en Anneke Stoffelen van de Volkskrant en een Wob-procedure, staat het nu zwart op wit:

“Uit de ambtelijke stukken blijkt dat het laten oplopen van de wachtlijst ook wordt gezien als een strategie om het aantal binnenkomende asielzoekers te temperen.”

Was dat effectief?

Effect anti-vluchtelingenmaatregelen is nul

Hieronder zie je een grafiek op basis van de cijfers van de IND. Misschien is het wel de belangrijkste grafiek die ik ooit heb gemaakt.

Je ziet er heel helder in dat de aantallen asielzoekers al scherp aan het dalen waren voordat er ook maar één maatregel tegen de asielstroom was genomen. Sterker nog, steeds vlakte de daling na zo’n maatregel juist iets af en ging het aantal asielzoekers daarna niet sneller, maar mínder snel naar beneden.

De conclusie is onontkoombaar. Neem even de tijd om die tot je door te laten dringen.

De maatregelen tegen de vluchtelingenstroom hebben geen enkel effect op het aantal asielzoekers wat zich in Nederland meldt. Het effect daarop is nul.

Gevolgen desastreus

De afschrikkingsmaatregelen van de Nederlandse overheid hebben dus geen enkel effect gehad op de grootte van de asielinstroom. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat ze geen gevolgen hebben.

Over de gevolgen van de Turkije Deal heb ik al het één en ander geschreven (hopelijk kom ik binnenkort toe aan een nieuw deel in die serie, want over de praktijk heb ik nog maar weinig gezegd).

Maar ook het effect van de Nederlandse maatregelen zijn enorm en desastreus voor de mensen waar het om gaat. In plaats van 9 maanden, 2 jaar wachten tot je weet of je ooit je kind of partner levend terug mag zien… en daar komen dan vaak nog maanden wachten bij voor je een formele asielaanvraag mag doen. En als je na meer dan twee jaar eindelijk toestemming krijgt, moet je ook nog eens zelf die gezinshereniging financieren, moet je hopen dat je ze nog steeds kunt bereiken, komt er tijd bij om alles te regelen…

Dit drijft mensen letterlijk tot wanhoop. Het leidde al tot meerdere zelfmoordpogingen van asielzoekers in Nederland, die de onzekerheid om het lot van hun gezin niet meer verdroegen.

En dat dus, terwijl er geen enkel doel mee is gediend.

Conclusie

Samengevat blijkt dit de situatie te zijn:

Er is geen behoefte meer aan noodmaatregelen.

De overheid heeft gedacht de asielstroom te moeten beperken via het afschrikken van asielzoekers.

Het effect van die afschrikkingsmaatregelen op de asielstroom was meetbaar nul.

Wel hebben de maatregelen een zeer desastreus effect op de levens van de asielzoekers: onschuldige mensen die we volgens onze verdragen hulp zouden moeten bieden, in plaats van strafmaatregelen voor ze te bedenken.

Nu blijkt dat de maatregelen geen enkel ander doel dienen dan dat ze het leven van slachtoffers van oorlog en vervolging nog verder kapot maken, is er maar één keuze mogelijk.

Draai de maatregelen terug. Nu.

Tekst, fotocollage en grafiek: © Bas Thijs, op basis van cijfers IND
 
Foto in grafiek: Tim Lüddemann, (CC BY-NC-SA 2.0)
Fotocollage op basis van: 
- "Assad militias destroyed the mall on the left and shelled the neighborhood in Homs" door Freedom House, (CC BY 2.0)
- en Mark Rutte, foto door Sebastiaan ter Burg, (CC BY 2.0)