Vergeten mensen

Meer dan vijftigduizend vergeten mensen zitten vast in Griekenland. Vluchtelingen die er al waren voor de Turkije-deal, en die nu geen kant uit kunnen.
Dit is het eerste artikel van een serie over de EU-Turkije deal.

Vooraf: vergeten mensen

Wees gerust. Deze serie artikelen bestaat niet alleen maar uit emoties en akelige foto’s. Het grootste deel bevat analyse, het doorprikken van newspeak, cynische waarneming en feiten. Er zullen echter weinig mensen zijn die het allemaal niks doet, en ik hoor daar zeker niet bij.

Voor ik iets ga zeggen over de vluchtelingendeal met Turkije, spoel ik in dit vooraf-artikel even vooruit. Wat zijn zoal de gevolgen van die deal?

Eén van de gevolgen is dat er 52.000 mensen vast zitten in Griekenland. Dat is althans het officiële aantal; veel vrijwilligers denken dat het er veel meer zijn. Mensen die al vóór de Turkije deal Griekenland binnenkwamen, die in die deal niet eens genoemd worden, die vergeten zijn, en nu geen kant uit kunnen.

Het is momenteel zo goed als onmogelijk om in Griekenland asiel te krijgen. Er is een enorm tekort aan advocaten. In de meeste kampen kun je überhaupt geen formulier krijgen om asiel aan te vragen, laat staan dat zo’n verzoek beoordeeld wordt.

Laten we niet vergeten dat de Nederlandse rechter tot voor kort het uitzetten van vluchtelingen naar Griekenland nog verbood omdat het land geen werkelijke opvang bood, en geen infrastructuur voor asielzoekers bezat. En dat was nog vóór de vluchtelingencrisis en vóór de schuldencrisis. In de vette jaren.

Klem

De grenzen naar de rest van Europa zitten potdicht.

En de vluchtelingen die al in Griekenland waren op het moment dat de Turkije deal inging, mogen zelfs niet zomaar terug naar huis. Ze zitten vast, ongeveer een vijfde in het desolate kamp Idomeni, een groot deel letterlijk op straat in Athene, en de rest verspreid door heel Griekenland, soms in detentiecentra, soms in overbevolkte vluchtelingencentra, anderen dakloos.

 

Onschuldig opgesloten

Degenen die dakloos zijn hebben soms nog het beste te eten, omdat vrijwilligers bij hen kunnen.
Die vrijwilligers mogen (net als journalisten) de detentiekampen vaak niet in. In die detentiekampen zitten mensen niet opgesloten omdat ze iets misdaan hebben, maar omdat ze het hebben gewaagd om asiel aan te willen vragen. Meer niet.

In sommige detentiekampen waren de omstandigheden zo extreem, met letterlijk honger lijdende vluchtelingen, dat mensen als beesten door hekken heen gevoerd moesten worden door vrijwilligers.

Griekenland heeft intussen besloten om asielzoekers na 25 dagen in bewaring toestemming te geven om de kampen te verlaten.

Dat de poorten nu open gaan heeft niets met menslievendheid te maken. De situatie was simpelweg onhoudbaar.
Het fabriekskamp Vial op het eiland Chios is berucht. In feite zijn op 21 maart gewoon een hele zooi vluchtelingen (zo’n 1200) op het terrein opgesloten en heeft men ze daarna in volkomen desorganisatie laten stikken. Vrijwilligers zijn op het terrein niet welkom. Mensen slapen deels buiten in het overvolle kamp.
De voedseltekorten waren zo extreem dat vrijwilligers de honger lijdende mensen stiekem moesten voeren door hekken heen, alsof het beesten waren.

Dankzij de aanhoudende druk van vrijwilligers en mensenrechtenorganisaties zijn de hekken nu overdag open. De vluchtelingen moeten wel op het eiland blijven. Wie ’s nachts wegblijft verliest voorgoed zijn recht op opvang.

Het blijft een afschuifspelletje met mensenlevens.

Terwijl:

• de EU een dikke vinger opsteekt naar Griekenland en Turkije, en zegt: lossen jullie het maar voor ons op;
• Terwijl Turkije een dikke vinger naar vluchtelingen in Syrië opsteekt en de grenzen naar voorbeeld van de EU dichthoudt, tegen mensen die sterven in de woestijn;
• Terwijl Griekenland, in opdracht van de EU, asielzoekers tegen alle verdragen in opsluit en deporteert;

– worden vluchtelingen nu in de schoot van vrijwilligers gedumpt.

‘Lossen jullie het maar op, zorgen jullie maar voor voedsel en onderdak, dan komen wij ze straks wel even deporteren als jullie je best hebben gedaan om ze te helpen.’

Wegwerpmensen

Ik weet al lang niet meer wat ik hier nog over moet zeggen. Tienduizenden mensen opsluiten in detentiekampen, waar vaak letterlijk te weinig voedsel is. En als ze er uit willen, zoals vorige maand op 10 april, schiet je er met rubber kogels, stungranaten en een urenlange regen van traangas op.

 

 

Alleen al op die ene mooie aprildag (10-4-2016) vielen er driehonderd gewonden waaronder vele kinderen in Idomeni. Met dank aan de Macedonische politie, deze keer.

Maar het is geen unicum.
Griekse politie, Macedonische politie, leger; geweld is eerder regel dan uitzondering.

Meer geweld aanstaande

Dat zal binnenkort alleen maar toenemen. Griekenland (of liever gezegd de internationale instituten die Griekenland feitelijk mededelen wat ze dient te doen, sinds de coup van Dijsselbloem & Co), wil Idomeni leeg hebben. Het kamp op de grensovergang hindert het goederenverkeer richting het Noorden.

De Syriërs uit het kamp zouden naar andere kampen overgebracht moeten worden. Maar:
– omdat de EU steeds de beloofde financiële hulp niet nakomt;
– omdat de tijdelijke papieren van vrijwel alle vluchtelingen intussen zijn verlopen,
– en het straatarme Griekenland de capaciteit niet heeft om die even te vernieuwen,
wordt de verhuizing steeds weer uitgesteld.

Saillant detail: hulpverleningsorganisaties ontraden de kampbewoners om te verhuizen naar andere kampen zoals de politie wil, omdat de kans dat ze daar ooit uit komen om verder te reizen of gewoon normaal asiel aan te vragen, op dit moment nihil lijkt. Bovendien zijn de omstandigheden in die andere kampen vaak vrijwel even slecht als in Idomeni, en zijn het vaak geen vluchtelingenkampen maar detentiecentra.

De vele Afghanen en andere nationaliteiten in het kamp hebben een nog triester vooruitzicht. Zij worden volgens de laatste plannen gedeporteerd naar Turkije, zelfs al waren ze al in de EU voor de Turkije deal in werking trad, zelfs al hebben ze volgens elke wet en elk verdrag het recht om asiel te vragen in Europa. Zelfs ook al zouden ze dat recht als ze in Nederland waren, vrijwel altijd gewoon krijgen.

Mensenrechten? Dat is zo 2015.

10 april 2016. Het is maar een voorbeeld van vele. Het ene land wat vluchtelingen in het andere land aanvalt. Traangasgranaten die niet alleen op de vluchtelingen bij het grenshek worden geschoten, maar ook zo ver mogelijk het kamp in, totdat zelfs de hulpverleners aan de andere kant van het immense kamp ziek zijn van het traangas.

UPDATE: Even our staff are affected. Tear gas is being fired directly into the camp which is home to1000s. pic.twitter.com/DCOpz9GgmC

— MSF Sea (@MSF_Sea) April 10, 2016

Een Griekse minister die vervolgens de schuld in de schoenen van “buitenlandse activisten” schuift, en zelfs gaat waarschuwen voor jihadisme.

Terwijl die tienduizenden mensen,
die daar opgesloten zitten en honger lijden in de modder;
die daar vast zitten terwijl ze gewoon hun man, hun dochter, hun familie terug willen zien;
terwijl die tienduizenden mensen niets misdaan hebben dan vluchten voor bommen en onderdrukking,
om hier traangasbommen op hun hoofd te krijgen.

Terwijl die mensen volgens onze eigen wetten helemaal niet mogen worden opgesloten in detentiecentra. Terwijl die mensen voor het overgrote deel volgens onze eigen wetten gewoon recht hebben op asiel.

En wij leven in een land waarvan de premier dan hardop durft te zeggen dat vluchtelingen beter af zijn in detentiekampen.

Wat moet je daarvan zeggen? Welke overtreffende trap bestaat er nog voor een overheid die zo met onschuldige mensen en kinderen en zijn eigen wetten omgaat, en dan doodleuk zegt dat het goed voor ze is?

Ik weet het niet. Maar ik weet wel dat ik er over moet proberen te schrijven, en dat ga ik de komende tijd doen, in een serie artikelen over de vluchtelingendeal met Turkije.

 

 

Veel dank aan de fotografen wiens werk ik hier embed heb. Waar ik dat kon vinden heb ik de fotograaf vermeld.
Kopfoto: Tim Lüddemann, met vriendelijke toestemming.