De dunne lijn tussen veiligheid en fascisme

Raad wil zwangere vrouwen die drinken of roken, gedwongen op kunnen nemen, of hun kinderen kunnen afpakken.
Zelfs als ze misschien abortus willen…

De Raad voor Strafrecht en Jeugdbescherming (RSJ) wil zwangere vrouwen die roken of drinken, daarvoor dwangsommen opleggen, ze in de gevangenis gooien, ze gedwongen laten opnemen of ze zelfs na de geboorte hun kind af kunnen pakken.

Toen ik het bericht las, dacht ik dat de journalist overdreef. Dit gaat toch zeker alleen over crystal meth spuitende randdebielen met verhongerende crackbaby’s?
Maar nee, kinderrechter Sonja de Pauw Gerlings, spreekbuis van de Raad, zegt het nog eens expliciet in een langer interview. Ze wil dat de overheid veel sneller ingrijpt in mensen hun levens. “Bij drugsgebruik, maar veel vaker zal het aan de orde zijn bij mensen die roken en drinken.”

Voor de zekerheid vraagt de interviewer het nog maar eens:
“Dus als een moeder [tabak] rookt, kan het kind onder toezicht worden gesteld?”
“Ja. Als ze fors rookt, kan dat zo bedreigend zijn voor het kind dat zo’n maatregel nodig is.”

Dit “je-bent-heus-geen-baas-in-eigen-buik” geldt zelfs wanneer je helemaal niet wil bevallen, maar abortus wil plegen. Je kunt dan alsnog verplicht worden om te stoppen met roken of drinken, op straffe van bovenstaande. En nee, opnieuw, ik overdrijf niet. “Wel of geen abortus doet niet ter zake, stelt de raad.”

Redding geslaagd, kind overleden

Mijn moeder rookte en dronk gewoon door tijdens haar zwangerschap. Drinken viel mee, af en toe een biertje, maar roken was stevig. Dat was in die tijd nog heel normaal. Haast heel mijn generatie is er het foetusbestaan mee ontgroeid. Sterker nog, feitelijk adviseert de Gezondheidsraad pas sinds 2005 om helemaal niet te drinken tijdens de zwangerschap.
Was ik een gelukkiger mens geworden als een rechter over mijn ma had gezegd: “Dat gaat zo maar niet! Sluit dat mens op in een zwangerschapshuis, behandel haar gedwongen, en pak haar zoontje direct na geboorte van haar af”?
Was ik er, denk je, beter van geworden als ik in plaats van bij mijn lieve / intelligente / kunstzinnige / stoere moeder, was opgegroeid bij een hoop pleeggezinnen of in een rookloos instituut?

Cijfertjes en het gelijk

Nou hebben mevrouw De Pauw Gerlings en de RSJ natuurlijk wel ergens een punt. Want roken is inderdaad slecht voor een foetus, en drinken nog slechter. En het gaat dan ook wel eens mis.
“Ieder jaar worden er nog vijfhonderd baby’s geboren met het foetaal alcohol syndroom”, zegt Sonja de Pauw Gerlings.
Dat is inderdaad niet goed.

Er worden 185.000 kinderen geboren per jaar. Daarvan hebben er volgens de Hersenstichting naar schatting 0,1 tot 0,3% FAS. Mevrouw De Pauw Gerlings gaat voor het gemak maar even van het hoogste getal uit. Maar nemen we gewoon het gemiddelde, dan gaat het om 370 gevallen per jaar.

Heftig en niet goed.

Maar het wil niet zeggen dat alle vrouwen die roken of drinken hun kind iets aandoen. Verre van. Want meestal gaat het goed.
Een kwart van de vrouwen blijft drinken tijdens de zwangerschap. Dat zijn er 46.250 per jaar. En meestal is dat gelukkig geen probleem.
Als je kind wel FAS ontwikkelt, zijn de gevolgen ernstig en levenslang. Maar gelukkig gebeurt dat in 99,2% van de gevallen niet. In een bijsluiter voor een medicijn noemen ze de kans van 0,8% op zo’n bijwerking: “zeer zelden”.

Mevrouw De Pauw Gerlings wil echter wel 100% van de drinkende vrouwen desnoods opsluiten en hun kind afpakken. Wat zijn daar de gevolgen van, levenslang? Niet voor 0,8% maar voor 100%? Niet voor 370 kinderen en hun ouders, maar voor 46.250 kinderen en hun ouders?

Van leven ga je dood

Het blijft heel triest, kinderen die vaak de rest van hun leven begeleiding nodig hebben.
Aan de andere kant, helemaal 100% goed, dat gaat nou eenmaal niet. Dat is simpelweg onhaalbaar. Je hebt altijd een foutmarge, hoe rottig ook. Absolute veiligheid bestaat nou eenmaal niet.

370 baby’s klinkt als veel, tot je beseft dat er in Nederland per jaar maar liefst 185.000 kinderen levend geboren worden.

Ter vergelijking: Helaas heb je maar liefst 1% kans dat je baby vanwege een heel andere reden tijdens of meteen na de bevalling overlijdt. Het gaat dan niet om 370, maar om 1.850 gevallen per jaar.

Zo lopen we dagelijks allemaal een risico, om overreden te worden (570 doden per jaar), om epilepsie te krijgen (5.000 tot 8.100 nieuwe ziektegevallen per jaar), enzovoorts enzovoorts.
Het eten van een frietje blijkt even erg als roken tijdens de zwangerschap. Moeten we die mensen dan ook maar gedwongen opnemen?

Criminalisering van zwangerschap

Ik denk dat we het allemaal met elkaar eens zijn dat het goed is als je fatsoenlijke voorlichting krijgt als je aan kinderen gaat denken. Het is belangrijk dat ouders weten hoe ze de risico’s op ellende kunnen verminderen. Laten we alsjeblieft aanstaande ouders er op wijzen dat roken en drinken niet goed is.

Maar verplicht afkicken? Dwangsommen? Gevangenisstraf, gedwongen opname, uithuisplaatsingen? Zelfs al wil je helemaal geen kind, maar abortus?

En hoe zat dat ook alweer, met feminisme en de zelfbeschikking van vrouwen?

De universele rechten van de… foetus

Wat de RSJ voorstelt, kan maar op één manier wettelijk geregeld worden, zou je zeggen. Door aan het ongeboren kind (enige) rechten toe te kennen. De Pauw Gerlings hamert er meerdere keren op, dat het dan juist vooral om de eerste 24 weken van de zwangerschap gaat.

“Jeugdhulpverleners zijn voorlopig helemaal gericht op het beschermen van het kind, zodat het zo gezond mogelijk wordt geboren. De gedachte om het niet geboren te laten worden, is helemaal niet aanwezig,” zegt mevrouw De Pauw Gerlings ook nog.
Dat is nou precies waar ik bang voor ben.
Want zelfs al heeft de RSJ daar misschien nog helemaal niet aan gedacht, wat hindert anti-abortus activisten of een geestelijk verdwaalde pro-life arts om vrouwen tegen hun zin op te laten nemen als ze abortus willen? Dat is immers nog veel schadelijker voor de foetus dan roken of drinken?

Dat dit niet ondenkbeeldig is, blijkt in Amerika. Daar heeft de administratie Bush aan foetussen mensenrechten toegekend. Je kunt daar, als je een zwangere vrouw aanvalt, niet alleen voor mishandeling van de vrouw veroordeeld worden, maar ook voor mishandeling of moord op de foetus.
Voorstanders van een vrije abortuskeuze zien de wet als deel van een campagne van rechts tegen het recht van een vrouw om een zwangerschap af te breken. De Amerikaanse Civil Liberties Union noemde de wet ‘een verhulde poging om die [abortus]rechten te ondermijnen.’

Dat is volledig bewaarheid sinds de wet in 2004 in werking trad.
In 2013 verscheen een onderzoeksrapport naar de “criminalization of pregnancy“. ‘It details hundreds of cases of women who were arrested, forced to undergo medical procedures, and held in jails, prisons, or mental institutions.’
Directeur Lynn Paltrow: “We zijn niet langer slechts aan het praten over [aanvallen op] reproductieve rechten, maar of, onder het mom van het beschermen van ongeboren kinderen, we zwangere vrouwen gaan verwijderen van de gemeenschap van constitutionele personen.”

Iemand is hier naïef

Ik ben vooralsnog niet overtuigd dat de RSJ een geheime anti-abortus agenda heeft. Hoewel het duidelijk is dat er wel degelijk consequenties gaan zijn voor vrouwen die abortus willen. Want waarom zou je in godsnaam vrouwen desnoods gedwongen willen opnemen als ze het wagen om een peuk te roken, zelfs als ze abortus willen, maar abortus zelf wel toestaan?

Dat ik inschat dat de RSJ dit niet bewust opzoekt is zeker naïef van iemand.
Misschien is het naïef van mij, ben ik te goed van vertrouwen en is de RSJ wel degelijk heel bewust abortus aan het ondermijnen.
Zo niet, dan is het niet naïef van mij, maar van de RSJ. Want bewust of niet, daar worden de consequenties niet kleiner van.
Wie er hier ook naïef is, de rechten van een klompje cellen zonder bewustzijn, moeten volgens de RSJ boven de rechten van vrouwen worden gesteld.

Veiligheidspsychose

Is die titel van dit artikel niet te zwaar?

Daar kunnen we van mening over verschillen.
Zeker is dat we in Nederland steeds verder verdwalen in een veiligheidspsychose, waarin we fundamentele vrijheden opofferen ten gunste van veiligheid.
In dit geval moet onaantastbaarheid van het lichaam en zelfbeschikking van vrouwen wijken. Maar het is niet bepaald het enige geval waarin veiligheid als een absolute tiran boven elk ander recht gezet wordt. Denk bijvoorbeeld aan het recht op privacy, wat grotendeels gesneuveld is in de enorme behoefte van de overheid aan data, fraudebestrijding en niet-werkende antiterrorisme wetgeving.

Of het nu gaat om het aftappen van alle burgers van Nederland, het spenderen van meer geld aan fraudebestrijding dan er gefraudeerd wordt, strengere straffen, of het dreigingsniveau terrorisme wat al jaren op “substantieel” staat terwijl er in het afgelopen decennium toch werkelijk niets substantieels is gebeurd.
Van kinderen die anno 2014 opgroeien, wordt meer informatie verzameld, opgeslagen en geanalyseerd dan ooit. Gegevens over gezondheid, leerprestaties, gedrag en zelfs seksuele activiteiten, sociale problemen en het inkomen van de ouders worden van de geboorte tot ver na de middelbare school verzameld en tot ruim 30 jaar bewaard.

Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te geven.
Bij elk incident roepen zowel burgers als politici dat “er geen woorden voor zijn”, dat er onmiddellijk daadkrachtig moet worden opgetreden, en wordt er ergens het zoveelste incidentenwetje uitgeperst. Zo’n wetje vermindert steevast onze vrijheid en zelfbeschikking, vergroot de controlemogelijkheden van de overheid, en wordt zelden getoetst aan effectiviteit of geëvalueerd, laat staan dat het vaak voorkomt dat iets wordt ingetrokken als het niet effectief blijkt te zijn. Dat onze rechten als burger worden versterkt is daarentegen bijzonder zeldzaam.

Het probleem is echter dat volledige veiligheid niet mogelijk is.

Kinderen die buiten spelen, vallen wel eens. Dat doen ze zelfs best vaak: alleen al 26.000 kinderen van 0 – 4 jaar melden zich jaarlijks bij de eerste hulp na een valincident. Dat is nog eens andere koek dan die 370 waarvoor de RSJ de zelfbeschikking van vrouwen wil afnemen. Het wachten is totdat de RSJ verordonneert dat kinderen binnen moeten worden gehouden, liefst vastgebonden op een stoeltje, zodat ze ook daar niet kunnen struikelen.

Als je alleen nog naar veiligheid kijkt, waar je iets voor mensen wil doen, daar beland je in fascisme. Want de enige manier om te zorgen dat mensen werkelijk 100% veilig zijn, is om ze hun persoonlijke keuzevrijheid volledig te ontnemen. We kunnen onszelf rationeel gezien beter stuk voor stuk opsluiten in een gecapitonneerd celletje, vastgebonden op een bedje, gevoed door slangetjes en robotjes, en dan nog is het maar te hopen dat je machinerie nooit een storing krijgt.

Een goede vriendin die haar halve leven kinderwerkster is geweest, heeft daar een mooi alternatief voor. Zij maakt zich sterk voor “het recht van kinderen om uit bomen te lazeren.”

Lijkt me een stuk gezonder, beste RSJ.
En niet alleen voor kinderen.

 

Foto's:
 Barbie: isabellaquintana, Pixabay.com, (CC0 1.0)
 Vrouwenteken: Pixabay.com, (CC0 1.0)
 Gekkenhuis (Philippe Pinel à la Salpêtrière): Tony Robert-Fleury, PD vanwege leeftijd.
 Dwangbuis: Straight Jacket by bloodyhannah, (CC BY-ND 3.0)
 Cel Guantanamo Bay: Camp echo cell and shower: DoD (Public domain)
 The lethal injection room at San Quentin State Prison: CACorrections (California Department of Corrections and Rehabilitation), (public domain)
 Spelende kinderen: cocoparisienne, Pixabay, (CC0 1.0)